گفت و گو : علی تهرانی فرد

پلیس نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، یکی از واحد‌‌های زیرمجموعه پلیس امنیت عمومی کشور است که هم از نظر در برگیری جامعه هدف و هم از لحاظ ماموریت‌ها و وظایف از اهمیت ویژه‌ای برای مردم و نیروی انتظامی برخوردار است.

این اهمیت تا بدانجاست که سرهنگ “رضادوست” رئیس پلیس نظارت بر اماکن عمومی بر ارتباط مستقیم جمعیتی حدود ۲۰ میلیون نفر در کشور با ماموریت‌ها و فعالیت‌‌های این پلیس تاکید دارد. سرهنگ «صادق رضادوست» این روزها هدایت و فرماندهی این پلیس تخصصی در کشور را برعهده دارد. برای آشنایی بیشتر با چگونگی نظارت پلیس بر فعالیت در اماکن عمومی گفت‌وگویی با رئیس پلیس نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی انجام داده‌‌‌‌‌‌‌ایم، گفت‌وگویی که بیش از ۲ ساعت به طول انجامید و در آن موضوعات جالبی از فعالیت‌‌های این پلیس تخصصی در کشور مطرح شده است.

**********

*این روزها مردم در جامعه دغدغه‌ها و مطالباتی در حوزه نظارت بر اماکن عمومی و ارائه مجوز فعالیت گروهی و صنفی دارند؛ اگر یک فرد حقیقی قصد اخذ مجوز برای یک فعالیت صنفی یا گروهی یا شخصی در اماکن عمومی را داشته باشد، چگونه باید اقدام کند و چه الزاماتی را باید رعایت کند؟
من در ابتدای بحث‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، معرفی کوتاهی از پلیس نظارت بر اماکن عمومی داشته باشم. این روزها به دلیل نام پلیس نظارت، برداشت‌‌‌هایی نادرست از نوع فعالیت این واحد زیرمجموعه نیروی انتظامی حتی در حوزه‌‌های دولتی هم می‌شود. این تصور وجود دارد که هر شخصی از منزل بیرون آمد و در جامعه تردد داشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مشمول نظارت پلیس اماکن عمومی قرار می‌گیرد.

*این برداشت اشتباه تنها در بدنه مردمی جامعه است؟
نه! جالب اینجاست که این برداشت اشتباه از نوع فعالیت پلیس نظارت بر اماکن عمومی در برخی جلسات از سوی برخی مدیران و مقامات هم مشاهده می‌شود. پلیس نظارت بر اماکن عمومی یکی از پلیس‌‌های تخصصی زیرمجموعه پلیس امنیت عمومی نیروی انتظامی با ماموریت‌‌های مشخص است. سابقه این پلیس هم به سابقه نیروی انتظامی بازمی‌گردد؛ وقتی تاریخچه نیروی انتظامی و ادغام چند سازمان با هم را مطالعه می‌کنیم، نامی از اداره اماکن در آن وجود دارد.

*گستره فعالیت شما در چه حوزه هایی است؟

حوزه فعالیت پلیس نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی گسترده است و می‌توان گفت از دور‌‌‌‌‌ترین نقاط کشور فعالیت‌‌های ما آغاز می‌شود و همواره ردپایی از این پلیس تخصصی در تمام سطوح در شهرها، بخش‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، شهرستان‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، روستاها، دهیاری‌ها و کلانشهرهای بزرگ مانند تهران مشاهده می‌شود. حوزه فعالیت ما اینگونه است که هر واحد صنفی که زیر نظر قانون نظام صنفی فعالیت کند، باید آغاز فعالیت آن با پلیس نظارت بر اماکن عمومی هماهنگ شود.

*این هماهنگی مربوط به چه مواردی است؟
برای استعلام و هماهنگی‌‌‌هایی که اتحادیه‌ها و اتاق‌‌های اصناف باید با این پلیس داشته باشند.ما مستقیم با جمعیتی حدود ۲۰ میلیون نفر در ارتباط هستیم و این حساسیت و گستردگی کار ما را نشان می‌دهد.

استعلام ها چگونه انجام می شوند؟

به استناد قانون نظام صنفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، اتحادیه‌ها موظفند پیش از صدور پروانه صنفی نظر پلیس نظارت بر اماکن عمومی را استعلام کنند.

*در چه مواردی؟
در ۳ موضوع فردی، انتظامی و ترافیکی باید از پلیس استعلام شود. برای مثال شخصی که می‌خواهد فعالیتی را آغاز کند، از نظر فردی که مربوط به سوابق اشخاص است، انتظامی که مربوط به محلی است که می‌خواهد فعالیتی را آغاز کند و از نظر بررسی‌‌های ترافیکی که مربوط به پلیس راهور است، استعلام انجام می‌شود.

*پلیس راهور نتیجه استعلام را مستقیم به اتحادیه‌ها اعلام می‌کند؟
نه! در یک گردش کار برنامه‌‌ریزی شده، پلیس راهور نتیجه استعلام را به ما در پلیس نظارت بر اماکن عمومی اعلام می‌کند. در واقع خط واصل بین راهور و اتحادیه‌ها، پلیس نظارت است.

*این موضوع تنها مربوط به صنف‌‌های ثابت مانند مغازه و فروشگاه‌هاست؟
زمانی که ما می‌گوییم رسته منظورمان تنها مغازه و فروشگاه نیست. برای مثال در تعریف ما آمده است رسته قهوه‌خانه‌داران، رسته هتل‌داران یا رسته طلافروشان و موارد دیگر. البته یک نکته مهم را باید اشاره کنم که حدود اختیارات ما با توجه به قانون نظام صنفی که در سال ۹۲ نوشته شد و آیین‌نامه‌‌‌هایی که به تبع آن تدوین شد، محدود شده است. در برخی موارد از ما پرسش می‌شود که برای مثال فلان همایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، نمایشگاه یا سمینار را شما مجوز داده‌اید؟ در پاسخ باید گفت ما برخی از موارد را مطلع نمی‌شویم. البته ما نظارت خود را داریم اما اینگونه نیست که اگر یک همایش مطابق موازین شرع و هنجار‌‌های اجتماعی نبود، از برگزاری آن جلوگیری کنیم، در واقع این همان محدودیت ما است.

*حدود ۱۸۰۰ رسته صنفی در کشور فعال است، آیا همه این صنف‌ها برای فعالیت از شما استعلام می‌شوند؟
نه! همه آنها استعلام نمی‌شود و این موضوع هم به‌خاطر همان محدودیتی است که اشاره کردم و به تبع قانون نظام صنفی و آیین‌نامه‌‌های آن که در سال ۹۲ نوشته و تدوین شد.

*در حوزه انتظامی که اشاره کردید، آیا از نظر جغرافیایی و مکانی بررسی‌‌های لازم انجام می‌شود؟ برای مثال درباره قهوه‌خانه یا کافه بعضا اعتراض‌‌‌هایی از سوی مردم وجود دارد.
بله! ما برای هر صنف یک ضوابط اختصاصی هم تعریف کرده‌‌‌‌‌ایم که اگر برخی از صنوف در مجاورت مساجد و مراکز حساس مانند مراکز نظامی قرار گرفته باشند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، در مجوز این موارد را به عنوان ضوابط انتظامی لحاظ می‌کنیم.

*در اطراف مدارس و دانشگاه‌ها چطور؟
در اطراف مدارس و مراکز علمی و آموزشی هم اینگونه است، برای مثال تعدادی از صنوف سر و صدا دارند که برای فعالیت در اطراف مساجد و مدارس یک متراژهایی را در نظر گرفته‌‌‌‌‌ایم که باید فاصله را رعایت کنند.

*اما موضوعی که این روزها در سطح شهر مشاهده می‌کنیم و خانواده‌ها هم دغدغه آن را دارند، مربوط به نظارت بر حاشیه مدارس است؛ در برخی موارد در اطراف یک مدرسه یا خوابگاه دخترانه یک کافه به راه افتاده است و مشکلات حادی را به‌وجود آورده است؛ به نظر می‌رسد این مورد نیازمند نظارت بیشتری است!
این موضوعی که اشاره کردید ۲ نکته دارد؛ در مواردی این صنف‌ها مجوز ندارند یا یک صنفی مجوز گرفته و مدتی بعد مدرسه یا مسجدی در اطراف آن ساخته شده است. البته ما با توجه به ضوابط پلیس نظارت بر اماکن عمومی در صورت مشاهده این موارد، تذکر داده و فعالیت را محدود می‌کنیم اما نمی‌توانیم واحدی را که بر اساس ضوابط مجوز گرفته تعطیل کنیم.

*پس می‌توان نتیجه گرفت برای نظارت بر فعالیت صنوف در اطراف تعدادی از مراکز حساسیت ویژه‌ای از سوی پلیس نظارت بر اماکن عمومی وجود دارد؟
بله! در اطراف مدارس، مساجد، مراکز ویژه و خاص مانند مراکز نظامی.

*اما از سوی دیگر، مشاهده می‌شود یک واحد صنفی که بر اثر تخلفات چند بار تذکر گرفته یا پلمپ شده است، پس از مدتی دوباره فعالیت خود را آغاز می‌کند؛ به نظر می‌رسد یا جرائم بازدارنده نیست یا برخورد انتظامی از شدت لازم برخوردار نیست!
فرآیند پلمپ یک واحد صنفی اگر حکم قضایی وجود نداشته باشد در ۲ حالت انجام می‌شود؛ یا به استناد ماده ۲۷ قانون نظام صنفی است که پروانه و مجوز ندارد یا با توجه به ماده ۲۸ همین قانون پروانه فعالیت دارد اما تخلفات صنفی انجام داده است. در واقع به استناد ضوابط اتحادیه‌ها یا پلیس مواردی را رعایت نکرده است. البته توجه داشته باشید نه‌تنها پلیس، بلکه اتحادیه نمی‌تواند یک واحد صنفی را به صورت دائم پلمپ کند، حتی ابطال پروانه فعالیت هم جز با حکم قضایی امکان‌پذیر نیست. پلیس در نهایت با همکاری اتحادیه یک هفته پلمپ می‌کند.

*شما درخواست پلمپ را می‌دهید یا از طرف اتحادیه مطرح می‌شود؟
پلیس باید درخواست پلمپ از سوی اتحادیه را مطرح کند و خود پلیس مستقیم اقدام نمی‌کند. ما در مرحله اول ۷ روز پلمپ می‌کنیم و در نهایت و آخرین مرحله به ۶ ماه می‌رسد، مگر اینکه پرونده وارد فاز قضایی شود و با دستور قضایی از فعالیت یک واحد جلوگیری شود که در بیشتر موارد به این مرحله نمی‌رسد.

*جریمه ریالی یک واحد صنفی متخلف چگونه است؟
جریمه در همه موارد و از جمله درباره صنوف حکم قضایی می‌خواهد. اما برای مثال مشاهده می‌شود مردم از فعالیت برخی صنف‌ها در محله و خیابان محل زندگی‌شان و جایی که زن و فرزندشان تردد می‌کند ناراضی هستند، حتی مواردی داشته‌‌‌‌‌ایم که پس از شکایت مردم یکی از این مراکز پلمپ شده و دوباره پس از بازگشایی همان روال سابق را داشته است!

این روزها یکی از چالش‌‌های اصلی در فعالیت پلیس نظارت بر اماکن عمومی و همچنین دغدغه ما هم همین موضوع است که اشاره کردید، البته ما نمی‌توانیم خارج از چارچوب قانون و فراتر از آن اقدام کنیم. قانون مواردی را برای ما ایجاد کرده است مانند اینکه جلوی کسب‌وکار با اعمال سلیقه گرفته نشود و موضوعات دیگر. در قانون نظام صنفی به طور مشخص گفته شده که بار اول یک هفته پلمپ و نهایت تا ۶ ماه. ما برای این حوزه علاوه بر مشکلات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ گفته شده، چالش‌‌های قانونی، تعدد و تواتر قانون‌‌های گوناگون را هم داریم؛ در برخی موارد قوانین متعارض هستند و همدیگر را خنثی هم می‌کنند. با وجود همه این موارد، پلیس تمام توان خود را برای این کار گذاشته است. اگر در جامعه اینگونه مشکلات را مشاهده می‌کنید ناشی از بی‌تفاوتی پلیس نیست؛ بخشی از این موارد به دلیل محدویت‌‌های قانونی است که نیازمند اصلاحات است.

*اشاره کردید که بخشی از نظارت‌ها برعهده خود اتحادیه‌هاست، آیا ساختار فعلی یک اتحادیه صنفی در کشور، پاسخگوی نظارت دقیق و پیشگیری از تخلفات احتمالی است؟
نه! ساختار فعلی اتحادیه‌ها پاسخگوی نظارت‌ بر فعالیت صنوف نیست. نظارت این روزها یکی از چالش‌های اصلی در مراقبت از صنوف است و این ساختار نیازمند اصلاحاتی است.

*اگر مردم در تماس با پلیس ۱۱۰ مواردی را از تخلف یک واحد صنفی گزارش کنند، شما پیگیری می‌کنید؟
بحث پلیس ۱۱۰ با پلیس نظارت بر اماکن جداست اما اگر اینگونه موارد را به ۱۱۰ هم گزارش شود به ما در پلیس نظارت بر اماکن عمومی هم منعکس می‌شود.

*اگر مستقیم یک گزارش مردمی به دست شما برسد چطور؟
در صورتی که منجر به حکم قضایی باشد به مراجع قضایی منعکس می‌شود و در صورتی که مربوط به ما در پلیس نظارت بر اماکن عمومی باشد، رسیدگی می‌شود.

*اخبار و اطلاعات درباره مشکلات یک صنف یا مراکز عمومی چگونه به دست شما می‌رسد؟
اخبار یا اطلاعات از چند روش به دست ما می‌رسد؛ یا گزارش‌ها و مکاتبات مردمی است یا از طریق سامانه ۱۹۷ به ما منتقل می‌شود و پیگیر موضوعات و دغدغه‌‌های مردم در چارچوب اختیارات پلیس هستیم.

*این روزها بحث سگ‌گردانی و ممنوعیت این موضوع بویژه در اماکن عمومی مطرح شده است‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌؛ نظر شما به عنوان رئیس پلیس نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی در این‌باره چیست؟
من پاسخ این پرسش را به‌واسطه اینکه پلیس هستم اعلام می‌کنم؛ در این موضوع دو نکته وجود دارد، با ما تماس می‌گیرند و اعلام می‌کنند برای مثال در یک خودرویی سگ وجود دارد و سگ‌گردانی می‌کنند، در این‌باره باید توجه داشت که خودرو در گروه اماکن عمومی که تابع قانون نظام صنفی باشد نیست، در نتیجه پلیس راهنمایی و رانندگی با این موضوع برخورد می‌کند. من هم به عنوان یک پلیس به طور حتم اگر مشاهده شود تذکر می‌دهم و موضوع را برای برخورد منعکس می‌کنم. اما برای اماکن عمومی که تابع قانون نظام صنفی باشند، ورود سگ ممنوع است و در ضوابط انتظامی پلیس هم به صراحت به آن اشاره شده است اما تخلفاتی در این زمینه وجود دارد که ناشی از نظارت‌‌های ضعیف است که یا باید پلیس مستقیم برای نظارت وارد شود یا اتحادیه‌ها نظارت دقیق‌تری در بازرسی‌ها داشته باشند یا اینکه طبق گزارش‌‌های مردمی با تخلفات برخورد شود.

*از زمانی که سردار رحیمی، فرمانده پلیس پایتخت، ممنوعیت سگ‌گردانی را اعلام کردند، تماس‌ها برای برخورد با این موضوع با پلیس چگونه بوده است؟
البته ممنوعیت برای زمانی نیست که سردار رحیمی اعلام کردند؛ فرمانده پلیس پایتخت خواسته است نظارت‌ها، مراقبت‌ها و کنترل‌ها بیشتر شود که همین اتفاق هم افتاد. از زمان تاکید بر ممنوعیت سگ‌گردانی، هم ماموران پلیس حساس‌‌‌‌‌‌تر شده‌اند و هم متصدیان و صاحبان مشاغل صنفی در نظارت‌ها دقیق‌‌‌‌‌‌تر شده‌‌اند و به نظر می‌رسد این وضعیت تا حدودی بهتر شده است و ان‌شاءالله بهتر هم می‌شود. سگ‌گردانی در پارک‌ها و فضای سبز هم در حوزه فعالیت شهرداری‌هاست که شهرداری‌ها هم قرار شده است نظارت‌ها را بیشتر کنند.

*هر از چند گاهی درباره برگزاری اجراهای میدانی یا کنسرت‌ها در شهرها شاهد حاشیه‌‌‌هایی هستیم، اعمال نظارت پلیس اماکن عمومی بر فعالیت‌‌های میدانی بر اساس کدام ضوابط قانونی انجام می‌شود؟
به استناد ماده ۲۰ آیین‌نامه اماکن عمومی در بحث کنسرت‌ها، پلیس مجوز نمی‌دهد و از پلیس درباره کنسرت‌ها استعلام می‌شود؛ به این صورت که از ما پرسش می‌شود برای مثال قرار است کنسرتی در مکان خاصی برگزار شود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌؛ شما از نظر بررسی‌‌های انتظامی و ترافیکی اعلام کنید این کنسرت برگزار شود یا نه؟ یعنی ما در اجرا و محتوا دخالتی
نداریم.