یک متخصص طب اورژانس مسمومیت های گوناگون وعلائم آنها راتشریح کرد.

به گزارش ایسنا، غلامرضا معصومی ‌با اشاره به شایع‌ترین انواع مسمومیت‌ در کشور، گفت: یکی از مسمومیت‌هایی که در کشور با آن مواجهیم، ‌مسمومیت با متانول است. متانول ترکیبی مشابه الکلِ اتانول است که به عنوان حلال در چاپ و تکثیر، چسب‌ها و … استفاده می‌شود. نوع دیگری از آن با عنوان اتیلن گلیکول نیز به عنوان ضد یخ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه مسمومیت با متانول از طریق آزمایش سطح سرمی متانول در خون تشخیص داده می‌شود، افزود: اما از آنجایی که بعضا امکان انجام این آزمایش در شرایط اورژانس وجود ندارد، ‌توجه به علائم و نشانه‌های بیمار بسیار حائز اهمیت است. معمولا علائم مسمومیت با الکل در یک تا دو ساعت اول مصرف الکل خود را نشان می‌دهد که همان علائم مستی، برافروختگی و پرحرفی تا کاهش هوشیاری و حتی ایست قلبی است. البته معمولا علائم مصرف الکل سمی با تاخیر حتی ۲۴ ساعت بعد شروع ‌شده و هر ساعت وخیم‌تر می‌شود.

معصومی با اشاره به نشانه‌های مسمومیت با الکل و همچنین مسمومیت با الکل‌های سمی، ادامه داد: مسمومیت با الکل نشانه‌هایی مانند تنگ شدن مردمک‌های چشم بدون مشکلات بینایی، بوی مشخص الکل و برافروختگی است. این در حالیست که علائم مسمومیت با الکل سمی شامل گشاد شدن مردمک‌های چشم به همراه مشکلات بینایی، بوی کم دهان و لرز ناشی از شوک است. تاری دید همراه با عدم کاهش هوشیاری در فرد مشکوک به مسمومیت، قویا مطرح کننده مسمومیت با متانول است. علائم دیگر مسمومیت با الکل‌های سمی شامل تهوع، استفراغ، درد شکمی، سردرد، گیجی، خواب آلودگی و تضعیف اعصاب مرکزی تا حد تشنج هستند.

وی با تاکید بر اینکه  بهترین درمان برای مسمومیت با الکل، پیشگیری از مصرف آن است، گفت: در مواردی که این نوع مسمومیت ایجاد شده باشد، باید بیمار را هر چه سریع‌تر و ترجیحا توسط اورژانس پیش بیمارستانی، به بیمارستان رساند.

این متخصص طب اورژانس با اشاره به مسمومیت‌های دارویی، اظهار کرد: مسمومیت دارویی وضعیتی است که در آن فرد به صورت عمدی یا ناخواسته دچار عوارض ناشی از مصرف دارو شده یا در مجاورت مواد شیمیایی و یا سموم قرار می‌گیرد. داروهای مُسکن، داروهای اعصاب، داروهای ضدافسردگی و آرام‌بخش‌ها و نیز داروهای کنترل فشار خون از جمله داروهایی هستند که در سرلیست مسمومیت‌های دارویی قرار دارند. علائم مسمومیت دارویی نیز شامل کاهش سطح هوشیاری، خواب آلودگی، تهوع، سر درد و تغییرات بینایی  هستند.

معصومی تاکید کرد: بهترین کار در دقایق اولیه مسمومیت با دارو، ‌به ویژه اگر هوشیاری فرد مختل نشده و قدرت بلع را از دست نداده، این است که به فرد مسموم چند لیوان آب داده شود تا پس از مصرف حالت تهوع داشته باشد و محتویات معده‌اش خارج شود. پس از آن توصیه می‌شود که ترکیب ذغال فعال به بیمار خورانده شود. در حال حاضر این ذغال به دلیل اثربخشی که دارد، در آمبولانس‌های اورژانس نیز قرار دارد؛ چرا که نقش مهمی در پیشگیری از مسمومیت دارویی ایفا می‌کند. همچنین تحریک فرد به استفراغ در موارد محدودی که فرد کاملا هوشیار بوده، قدرت بلع مناسبی دارد و بزرگسال است نیز توصیه می‌شود. باید توجه کرد که در کودکان از آنجایی که ممکن است در زمان مسمومیت قدرت بلع مناسب نباشد، این خطر وجود دارد که اگر بخواهیم فرد را وادار به استفراغ کنیم، ترشحات وارد راه‌های هوایی کودک شود. در نتیجه برای چنین اتفاقی در کودکان نباید هیچ اقدامی را در منزل انجام دهیم و باید فورا کودک را به اولین مرکز درمانی برسانیم. زیرا در آنجا از طریق لوله‌هایی که از بینی عبور می‌دهند محتویات معده کودک را تخلیه می‌کنند.

وی با بیان اینکه درمان مسمومیت نهایتا در بیمارستان انجام می‌شود، گفت: بنابراین حتما و به سرعت ضمن تماس با اورژانس پیش بیمارستانی ۱۱۵ باید بیمار را به بیمارستان برسانیم. باید توجه کرد که داروهایی مانند استامینوفن می‌توانند حتی تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف نیز علامت‌دار نشوند، اما اگر درمان برای مصرف میزان بالای استامینوفن شروع نشود، حتما باعث عوارض جبران ناپذیر کبدی و حتی مرگ می‌شود. از طرفی مصرف برخی داروها مانند داروهای خواب‌آور، علامت‌دارند و می‌توانند باعث بیهوشی فرد پس از مصرف دارو با میزان زیاد شوند. البته این داروها معمولا در صورت شروع درمان اولیه عوارض خاصی ندارند.

معصومی مسمومیت با سرب را یکی دیگر از انواع مسمومیت‌های شایع در کشور دانست و گفت: سرب از موادی است که به صورت وسیعی در سطح جامعه و صنعت استفاده می‌شود. رنگ‌ها، لوازم آرایشی، گرد وغبار، آب آشامیدنی از جمله مواد پر مصرف دارای سرب هستند. باید توجه کرد که کودکان بیشترین آسیب‌پذیری در مقابل مسمومیت با سرب را دارند. همچنین زنان باردار و کودکان زیر پنج سال نیز گروه‌های اصلی در معرض خطر مسمومیت با سرب محسوب می‌شوند. همچنین در یک دوره زمانی افزایش موارد مسمومیت با سرب در بین معتادان به مواد مخدر خوراکی افزایش پیدا کرد که بدلیل ترکیب سرب با این مواد بود که منجر به افزایش مرگ‌ومیر و مشکلات روانی زیادی برای این گروه از افراد شد.

وی افزود: دل درد طولانی مدت، مزمن و کولیکی، یبوست طولانی، رنگ پریدگی، علائم عصبی مانند ضعف، سردرد، ‌ بی‌حوصلگی، خواب آلودگی، بی‌قراری، تحریک پذیری و وجود خط سربی روی لثه‌ها از جمله علائم مسمومیت با سرب محسوب می‌شوند. البته روش قطعی تشخیص مسمومیت با سرب، اندازه‌گیری سطح سرمی آن در خون است که در بسیاری مواقع و در برخی مناطق در دسترس نیست. بنابراین باید توجه بیشتری به علائم و نشانه‌های بیمار به خصوص علائم شکمی و عصبی داشته باشیم تا با مواردی مانند آپاندیسیت اشتباه گرفته نشود.

معصومی درباره مسمومیت با موادی به نام ارگانوفسفرها نیز گفت: این مواد از جمله سموم عصبی هستند که از طریق تنفسی یا خوراکی می‌توانند وارد بدن شوند و سیستم عصبی را درگیر کنند. این مواد در جنگ‌ها و در حوزه‌هایی مانند بهداشت، درمان، کشاورزی و … کاربرد دارند. به همین دلیل مسمومیت با این مواد علاوه بر اینکه می‌تواند عمدی یا اتفاقی باشد، در عین حال می‌تواند در اثر تماس با حشره‌کش‌ها یا میوه‌های آلوده به این مواد و یا لباس آلوده نیز ایجاد شود. علائم بالینی ناشی از این مسمومیت نیز شامل کاهش ضربان قلب، آبریزش بینی، تنگی مردمک، افزایش ترشح بزاق، انقباض عضلات صاف، تکرر ادرار، استفراغ، اسهال، ترشح بیش از حد مایعات بدن و… باشد. باید توجه کرد که مسمومیت با کاربامات‌ها نیز همین علائم را ایجاد می‌کند، اما با شدت کمتر.

وی با بیان اینکه کاربامات‌ها و ارگانوفسفرها بیشتر در سموم استفاده می‌شوند، گفت: توجه به برچسب روی ظرف سموم و استفاده دقیق آن‌ها براساس دستورالعمل و همچنین آشنایی با مواد ترکیبی‌شان ضروری است. در عین حال هیچ‌گاه نباید سموم را در ظروفی که امکان استفاده خوراکی از آن‌ها وجود دارد، ریخت. درمان قطعی مسمومیت با ارگانوفسفرها نیز الزاما در بیمارستان اتفاق می‌افتد. بنابراین انتقال سریع فرد مسموم به بیمارستان بسیار مهم  است.