رئیس سازمان بهزیستی با اشاره به ۵ محور خدمات این سازمان در حوزه اعتیاد گفت: شناخت، غربالگری و نظام ارجاع، پیشگیری، کاهش آسیب، درمان غیردارویی و بازتوانی و پیوند به جامعه این محورها هستند.

به گزارش گروه رفاه و خدمات اجتماعی آوای جامعه،  سید جواد حسینی رییس سازمان بهزیستی کشور امروز در کنگره بین‌المللی دانش اعتیاد که در مرکز همایش‌های بین‌المللی رازی برگزار شد، گفت: اعتیاد یکی از پیچیده‌ترین و پرهزینه‌ترین آسیب‌های اجتماعی است، به‌ گونه‌ای که در میان چهار بحران اصلی جهان، یکی از آنها اعتیاد شناخته می‌شود، در هجدهمین کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک نیز اعتیاد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل افراد دارای معلولیت معرفی شد.

وی با اشاره به آخرین گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۳ افزود: ۲۹۶ میلیون نفر از مردم دنیا حداقل یک بار مصرف مواد را تجربه کرده‌اند و ۲۹ میلیون نفر از اختلالات ناشی از مصرف رنج می‌برند.

رییس سازمان بهزیستی کشور عنوان کرد: در ایران از سال ۱۳۹۴ به بعد پیمایش ملی درباره اعتیاد انجام نشده است، در همان سال دو میلیون و ۸۰۰ هزار نفر درگیر اعتیاد بودند، این آمار روایت روشنی از رنج اجتماعی است که این کنگره بر آن متمرکز شده است، متأسفانه نبود پیمایش ملی در حوزه اعتیاد از سال ۹۴ به بعد، چالش بزرگی در شناخت ابعاد موضوع ایجاد کرده است.

حسینی خاطرنشان کرد: ۹۵ درصد ظرفیت ماده ۱۶ را سازمان بهزیستی مدیریت می‌کند و چند سازمان دیگر به‌طور محدود همکاری دارند، با این حال معتقدم اجرای ماده ۱۶ کار سازمان بهزیستی نیست و باید بازنگری شود. (براساس ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر: معتادان به مواد مخدر و روان ‌گردان و متجاهر به اعتیاد، با دستور مقام قضایی برای مدت سه ماه برای دو دوره در مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب نگهداری می‌شوند.)

وی در تشریح خدمات بهزیستی در حوزه اعتیاد گفت: خدمات سازمان در پنج قلمرو اصلی تعریف می‌شود: شناخت، غربالگری و نظام ارجاع، پیشگیری، کاهش آسیب، درمان غیردارویی و بازتوانی و پیوند به جامعه.

*110 هزار نیروی داوطلب بهترین ابزار شناسایی آسیب‌ ها

رئیس سازمان بهزیستی با بیان اینکه در محور نخست یعنی حوزه شناسایی و ارجاع، سامانه‌های تلفنی ۱۲۳ و ۱۴۸۰ به صورت شبانه‌روزی و رایگان فعال هستند، افزود: ۱۱۰ هزار نیروی تسهیلگر داوطلب در قالب ۱۲ هزار گروه اجتماع‌محور و تیم‌های سیار، بهترین ابزار شناسایی و ارجاع آسیب‌ها از جمله اعتیاد محسوب می‌شوند.

حسینی تصریح کرد: در حوزه پیشگیری، بهزیستی اصلی‌ترین نهاد مداخله‌گر است و با تمرکز بر خانواده، مدرسه و محله اقدام می‌کند. تاکنون در ۵۵۰۰ محله برنامه پیشگیری از اعتیاد اجتماع محور شروع شد و سه هزار تیم متشکل از معتمدان محلی، معلمان، روحانیون و تسهیلگران آموزش‌دیده، دست‌کم ۱۵ میلیون نفر تحت پوشش اقدامات پیشگیرانه قرار گرفته‌اند که سه میلیون نفر مستقیم تحت تاثیر هستند.

*98 هزار نفر تحت پوشش طرح مانا و خاتم برای پیشگیری از اعتیاد

وی افزود: دو برنامه فراگیر نیز در حوزه پیشگیری داریم، نخست طرح «مانا» برای نوجوانان و دوم طرح «خاتم» ویژه زنان، در مجموع تاکنون ۳۷ هزار نوجوان و ۶۱ هزار زن یعنی حدود ۹۸ هزار نفر در این برنامه‌ها تحت پوشش قرار گرفته‌اند.

حسینی با اشاره به حوزه سوم یعنی کاهش آسیب گفت: اگر خدمات حرفه‌ای در پاتوق‌های مصرف مواد ارائه نشود، دامنه آسیب‌ها به سرعت گسترش می‌یابد، سازمان بهزیستی با ۳۶۷ مرکز کاهش آسیب و پوشش ۸۳ هزار نفر در این حوزه فعال است، مراکز گذری (DIC)، سرپناه‌های شبانه، موبایل‌ون‌ها و تیم‌های سیار بخشی از این ظرفیت هستند.

رئیس سازمان بهزیستی درباره حوزه درمان اعتیاد اظهار کرد: درمان اعتیاد سازه‌ای چندلایه و پیچیده است که باید ابعاد اجتماعی، روانی و رفتاری را همزمان در برگیرد و سازمان بهزیستی در ابعاد درمان‌های رفتاری، پیشگیری و کاهش آسیب ورود کرده است.

*340 هزار نفر تحت پوشش مراکز درمان اعتیاد

حسینی با اشاره به حوزه چهارم یعنی درمان غیردارویی اظهار داشت: سازمان بهزیستی در حوزه درمان‌های غیردارویی فعال است و سال گذشته درمان‌های دارویی به متولی اصلی واسپاری شد، اکنون ۱۰۴۰ مراکز درمان و بهبود میان مدت «کمپ» فعال داریم که افراد معتاد را به مدت یک تا سه ماه نگهداری می‌کنند هم اکنون ۳۴۰ هزار نفر تحت پوشش این مراکز هستند، همچنین ۶۰ مرکز تی‌سی که افراد معتاد را در مدت چهار تا شش ماه تحت برنامه‌های گوناگون روان درمانی، گروه درمانی و مددکاری با ظرفیت ۷ هزار نفر قرار می‌دهند .

وی افزود: محور پنجم؛ حوزه بازتوانی و توانمندسازی است. هم اکنون در سازمان بهزیستی، ۱۱ چرخش تحول آفرین را آغاز کردیم که مهم‌ترین تحول سازمان، تغییر رویکرد از مستمری‌بگیری به توانمندسازی و فرصت‌آفرینی است.

رئیس سازمان بهزیستی عنوان کرد: اگر مراحل پیشگیری، درمان و کاهش آسیب طی شود اما در مرحله بازپیوند اجتماعی اقدامی انجام نشود، تمام تلاش‌ها بی‌اثر خواهد شد. معتاد بهبودیافته نیازمند آموزش، مهارت، اشتغال و خدمات مددکاری است تا از چرخه بازگشت جلوگیری شود.

حسینی گفت: اکنون ۶۸ مرکز توانمندسازی و صیانت اجتماع با پوشش ۴۰۰ هزار نفر روز در سال فعال هستند. تعداد پرونده فعال در حوزه مدیریت مورد ۲۰ هزار است و تنها در سال گذشته ۷۰ هزار فرصت شغلی برای مددجویان به‌ویژه افرادی که در مسیر ترک اعتیاد قرار داشتند، ایجاد شده است.

رییس سازمان بهزیستی اظهار امیدواری کرد: با بهره‌گیری از دانش و نتایج علمی این کنگره بتوانیم نفوذ خدمات سازمان را در پنج قلمرو اصلی بیش از گذشته توسعه دهیم.