آوای جامعه / گروه گزارش / علی البرزی

پدیده نابه هنجاری که این روزها بیش از گذشته در برخی محیط‌ های اداری به چشم می‌خورد، پدیده‌ای به نام «زیرآب‌زنی» است،  البته این موضوع جدیدی نیست و در اصطلاح همان «نان بریدن» قدیمی است که با تغییر نام به شیوه جدیدی برای پیشرفت بعضی‌ها تبدیل شده و انگار با این تغییر نام قبح عمل هم از بین رفته و کسی به این فکر نمی‌کند که نان کسی را آجر کردن چه عواقبی را ممکن است به دنبال داشته باشد.

یکی از دلایلی که باعث افزایش پدیده زیرآب‌ زنی در محیط‌ های اداری شده و تا این اندازه این پدیده در برخی محیط‌ های کاری خودنمایی می‌کند، ترس از دست دادن شغل در میان برخی کارمندان است.

کارمندان حسودی که همکارانشان بهتر از آنها وظایف محوله‌ شان را انجام می‌دهند و ادامه این روند ممکن است نوع فعالیت آنها را زیر سوال ببرد، به جای اثبات خود به تخریب دیگران می‌پردازند و برای این منظور از هیچ اقدام ناجوانمردانه‌ای هم دریغ نمی‌کنند. این موضوع در ادارات به یک واژه متداول تبدیل شده و  انرژی بسیاری از کارکنان را چه برای انجام زیرآب زنی و چه برای خنثی‌سازی آن به خود معطوف کرده است.

در حال حاضر دامنه این موضوع پیچیده‌ تر شده تا جایی که این روزها افراد چاپلوس و زیرآب‌ زن به راحتی در برخی از ادارات جولان می‌دهند و در مواردی با هماهنگی و در اصطلاح لابی‌گری با مدیران جدید برای خود با توسل به زیرآب‌ زنی همکاران پایه‌های محکمی در ادارات تشکیل می‌دهند!

*پول بیشتر، زیرآب‌زنی بیشتر

در همین باره علی تهرانی فرد جامعه شناس معتقد است شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه نقش موثری در افزایش چنین پدیده‌هایی در ادارات و  در روابط بین کارمندان با یکدیگر دارد.

تهرانی فرد با بیان این مطلب به «آوای جامعه » می‌گوید: متأسفانه فضای اخلاقی جامعه ما به سمت جامعه غربی حرکت می‌کند و در تلویزیون و رادیو به جای اینکه صحبت از ارزش‌های انسانی و اخلاق باشد به صورت مداوم صحبت از این است که پول‌های خود را بیاورید و ایده‌ها و پیشنهاداتی به نام تئوری رفاه را مطرح می‌کنند که پول بیشتر، آسایش بیشتر، برای مثال می‌توان به تبلیغات برای سرمایه‌گذاری اشاره کرد.

نتیجه چنین تفکراتی افزایش پدیده زیرآب‌ زنی در جامعه است، چرا که فرد تنها به کسب مادیات توجه دارد و آن هم به هر وسیله‌ای، یعنی طرف می‌گوید که فقط پول بیاید، از هر کجا آمد فرقی ندارد!

*تاریخچه زیرآب‌ زنی

این استاد دانشگاه در ادامه صحبت‌های خود به نکته جالبی درباره تاریخچه زیرآب‌ زنی اشاره می‌کند. به گفته وی واژه زیرآب‌زنی از دوران قدیم رسم شده است به صورتی که در آن زمان در خانه‌های قدیمی که چند خانوار در کنار هم زندگی می‌کردند و  آب را در  آب انبار ها و حوض های بزرگ برای مدتی ذخیره می کردند، هر خانواده برای اینکه طرف مقابل را اذیت و آزار دهد، دریچه آب سالم و ذخیره همسایگان دیگر را باز کرده و از این طریق تمام آب تمیز همسایه مقابل از بین می‌ رفت.

بنابر اظهارات این جامعه شناس، در حقیقت با این کار زیرآب حوض طرف مقابل را کشیده و تمام آب ذخیره را هدر می‌دادند، این واژه هم از همان زمان نقل محافل شد و تا امروز هم در دیالوگ‌های روزانه بین مردم وجود دارد و هر کس که بخواهد منافع شخص مقابل را از بین ببرد در اصطلاح زیرآبش را می‌زند.

* کلید زیر آب زنی در دست مدیران است!

اما رضا معتمدی، استاد دانشگاه و کارشناس اجتماعی در همین باره معتقد است که کلید از بین رفتن پدیده زیرآب زنی در دست مدیران یک اداره یا یک مجموعه کاری است، اگر مدیران مانند به صورت اداره مستقیم بالای سر کارکنان حاضر شوند و به شخصه عملکرد کارمندان را ارزیابی کنند، بسیاری از این موارد بر طرف می‌شود.

به باور معتمدی، این روزها برخی مدیرانی که بر مسند ریاست تکیه می‌زنند، خود توهم توطئه دارند، به این صورت که در ابتدای ریاست بر یک اداره، همواره افراد زیرآب‌ زن را در اطراف خود جمع می‌کنند و این افراد هم تمام آنچه در مجموعه اتفاق می‌افتد را به سمع و نظر مدیر جدید می‌رسانند.

به گفته این استاد دانشگاه کارمندان زیرآب‌ زن، با این کار خود را پیش مدیران جدید مطرح می‌کنند و از سوی دیگر این گروه از مدیران هم علاقه خاصی دارند که در ابتدای کار به همه چیز یک مجموعه واقف شوند و در نتیجه به تدریج افراد زیرآب‌ زن در یک اداره جولان می‌دهند.

وی با تاکید بر نقش مدیران ادارات در کاهش این پدیده تاکید کرد: اگر مدیران سازمان‌ها و نهادها خودشان زیرآب‌زنی نکنند و زیرآب‌ زن ها را تنبیه کنند می‌توان از رشد این پدیده در ادارات جلوگیری کرد. / انتهای مطلب