خلیج فارس در امتداد دریای عمان قرار دارد و ما ایرانیان از آن به‌عنوان یک نماد ملی یاد می‌کنیم. خلیج فارس یک اکوسیستم منحصربه فرد نیمه بسته‌ است که در مقایسه با سایر دریاهای «مناطق نیمه‌گرمسیری» دارای تنوع گونه‌ و زیستگاهی بالایی است، منطقه خلیج فارس یک آزمایشگاه طبیعی است چراکه شورترین و داغ‌ترین آب دنیا را دارد و یکی از آلوده‌ترین خلیج‌ها و اکوسیستم‌های دنیا نیز محسوب می‌شود.

به گزارش ایسنا، خلیج فارس اکوسیستمی است که گونه‌های بسیار متنوع آن توانسته‌اند در شرایط سخت در کنار یکدیگر تاب‌آوری کنند اما واقعا چقدر درباره این دریا، موجودات زنده آن و تهدیداتی که متوجه آن‌ها است، می‌دانیم؟ در ادامه به ۱۰ نکته درباره انواع گونه‌های آبزی خلیج فارس و وضعیت حفاظتی آن‌ها اشاره می‌کنیم.

* ۲۷ گونه پستاندار دریایی در خلیج فارس و دریای عمان گزارش شده‌اند که می‌توان به حدود ۱۰ گونه از دلفین‌ها، گونه‌ای از دلفین‌های بدون باله «پورپویز»، نهنگ‌های قاتل «اورکا»، نهنگ خلبان «پیلوت وال» دلفین «ریسو» و یک نوع گاو دریایی به نام «دوگانگ» که درجنوب خلیج فارس زیست می‌کند، اشاره کرد.

* وجود چند گونه نهنگ از جمله «نهنگ براید»، «نهنگ کوهان دار»، «نهنگ باله‌ دار» ، «نهنگ آبی» و«اسپرم وال» در دریای عمان و آب‌های خلیج فارس گزارش شده‌ و مهمترین مخاطرات پستانداران دریایی در منطقه ما برخورد با شناورها و گیر کردن در تورهای سرگردان و تورهای ماهیگیری است.

* پنج نوع لاک‌پشت‌ دریایی نیز از گونه‌های شاخص خلیج فارس به‌شمار می‌روند. دو گونه «لاک‌پشت سبز دریایی» و «لاک‌پشت دریایی منقارعقابی» در سواحل ایران تخم‌گذاری می‌کنند که لاک پشت‌های‌ منقار عقابی در ایران پراکنش بیشتری دارند و آنها جزوگونه‌های بومی به‌شمار می روند اما گونه های«لاک‌پشت زیتونی» و «لاک‌پشت سرخ» و «لاک‌پشت چرمی» به‌صورت مهاجر به خلیج فارس می‌آیند.

* می‌توان به تنوع انواع پرنده‌های آبزی و کنار آبزی خلیج فارس اشاره کرد. کلونی‌های بزرگی از پرندگان «باکلان» در سواحل خلیج فارس بزرگترین کلونی منطقه غرب آسیا را تشکیل می‌دهند و «پرستوهای دریایی» در جزایر خلیج فارس تخم‌گذاری می‌کنند علاوه‌بر پرستوهای دریایی گونه‌های مختلفی از پرندگان کنار آبزی از جمله انواع حواصیل، پلیکان، اردک‌ها و … یا پرندگان شکاری مانند «عقاب دریایی» و«عقاب ماهیگیر» در منطقه خلیج فارس نیز مشاهده می‌شوند که حکایت از تنوع خوب پرندگان آبزی و کنار آبزی در منطقه ما دارد.

* بیش از ۹۰۰ گونه ماهی که شامل ۱۵۷ خانواده از انواع ماهیان استخوانی و غضروفی می شود، در منطقه ما گزارش شده است که از این تعداد بیش از ۸۰ گونه مربوط به ماهیان غضروفی است. ستون فقرات این ماهیان استخوان ندارد و به جای آن غضروف دارد. به همین دلیل آن‌ها را ماهیان غضروفی می‌نامند که ۴۶ گونه کوسه ماهیان، چهار گونه اره ماهی، شش گونه سوس ماهی (گیتار ماهی)، ۲۸ گونه سفره ماهی را شامل می‌شوند. متاسفانه ماهیان غضروفی در منطقه ما وضعیت حفاظتی خوبی ندارند و جزو گونه‌های در معرض خطر انقراض هستند.

* چهار گونه کوسه ماهی و سه گونه اره ماهی، دو گونه گیتار ماهی و سه گونه سفره ماهی به‌صورت بحرانی در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌اند به نحوی که سال‌هاست مشاهده نشده‌اند. ۱۷ گونه کوسه در معرض خطر و ۱۷ گونه نیز به دلیل بهره برداری زیاد دروضعیت آسیب پذیر قرار دارند و ۱۲ گونه دیگر نزدیک به تهدید هستند همچنین ۱۷ گونه از سپرماهیان نیز در معرض خطر انقراض قرار گرفته‌ و ۱۳ گونه به شدت آسیب پذیر شده‌اند.

* جمعیت ماهیان غضروفی به دلیل رشد کند و زادآوری کم رو به کاهش است. علیرغم ممنوعیت صید این ماهیان روند کاهش جمعیت آن‌ها همچنان ادامه دارد.

* «کوسه نهنگ» یا همان « کولی کر» یکی از بزرگترین ماهیان جهان است و در خلیج فارس زندگی می‌کند. این آبزی ۱۰۰ سال عمر می‌کند و به طولی بالغ بر ۱۴ متر می رسد و منطقه خلیج فارس یکی از مهمترین زیستگاه‌های این گونه در شمال غرب اقیانوس هند به حساب می‌آید. ماهی گوبی مرجانی با طول ۲ سانتیمتر کوچکترین ماهی خلیج فارس است.

* انواع پلانکتون‌ها، انواع پلی‌کت‌ها، کرم‌های لوله‌ای، شقایق‌های دریایی، عروس‌های دریایی و ۹ گونه مار دریایی از دیگر گونه آبزیان خلیج فارس به حساب می‌آیند.

* تنوع زیستی خلیج فارس نشان می‌دهد که یک منطقه ویژه دریایی است اما متاسفانه بیشترین حجم استحصال از دریا، ریزش رسوبات برای ساخت جزایر مصنوعی و توسعه ساحلی در بخش جنوبی خلیج فارس را شاهد هستیم. همچنین ۹۰ درصد آب شیرین کن های جهان در منطقه خلیج فارس قرار دارد که با ریزش تلخ آب و پساب خود به حجم شوری این دریا می افزایند. سالانه بیش از ۵۵ هزار شناور نفتی، تجاری، ماهیگیری و نظامی در این دریا تردد می کنند بنابراین از پر تردد ترین مناطق دنیا است