افرادی که برای حل دعاوی خود به دادگاه مراجعه می‌کنند با این پرسش مواجه می‌شوند که آیا استفاده از وکیل برای حل دعاوی الزامی است یا خیر؟

به گزارش آنا،‌ طرح دعوا در دادگستری یا دفاع از حق نیاز به دانش حقوقی مناسب دارد. علاوه بر این، وکالت در دادگاه‌ها نیاز به تسلط خاصی دارد. به عبارت دیگر فقدان علم حقوقی یا نبود مهارت در به کارگیری آن باعث خواهد شد که حق موکل در دادگستری تضییع شود و یا دست کم با سرعت کمتری پرونده پیش برود و یا به صورت کامل احقاق حقوق صورت نگیرد،  از این رو، وجود وکلای متخصص برای دفاع از حقوق افراد در دادگستری امری حیاتی محسوب می‌شود.

نکته حائز اهمیت در مورد استفاده از وکیل این است که بعضا افراد بنابر شرایط اقتصادی امکان بهره‌گیری از وکیل دادگستری را ندارند، زیرا استفاده از وکیل بسته به نوع دعوای طرفین، مستلزم پرداخت مبلغی وجه به عنوان حق‌الوکاله است، به همین دلیل اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به موضوع دسترسی آسان به وکیل برای جلوگیری از تضییع حقوق افراد توجه کرده است. در حقیقت بر اساس این اصل «در همه دادگاه‌ها طرفین دعوا حق دارند تا برای خود وکیل انتخاب کنند که اگر توانایی در اختیار گرفتن وکیل را نداشته باشند، باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود.»

بنابراین قانون پیش‌بینی کرده است که تحت شرایط مورد نظر اگر مردم توانایی اخذ وکیل را نداشته باشند، برای آنان با بودجه حکومت وکیل دادگستری تعیین کنند. در این صورت به چنین وکیلی، وکیل معاضدتی گفته می‌شود. چراکه حضور نداشتن وکیل دادگستری در برخی مراحل دادرسی نیز به طور قطع باعث به وجود آمدن مشکلات زیاد برای متهم و در برخی مواقع حتی دستگاه قضا خواهد شد. زیرا ممکن است متهم با همه موارد حقوقی و قانونی خویش آشنا نبوده و مراحل دادرسی را ناخواسته به بیراهه ببرد.

همچنین درباره جرایم علیه امنیت ملی، جرایم موضوع مواد ۴۹۸ تا ۵۱۲ قانون مجازات اسلامی، موارد متعددی وجود دارد که مجازات قانونی آنها اعدام یا قصاص است که در چنین جرایمی، بر اساس صراحت مواد ۱۸۳، ۱۸۶، ۱۸۷ و ۱۸۸ آیین دادرسی کیفری، حضور وکیل انتخابی یا تسخیری ضروری و الزامی است.