اعتماد به نفس یک ویژگی و وضعیت روانی است که شخص به دلیل موفقیت‌هایش در گذشته، به توانایی‌ها و استعدادهایش در انجام امور باور دارد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، خودباوری یا اعتماد به نفس یکی از شرایط روانی است که شخص در آن به خاطر تجربه‌های قبلی، به توانایی‌ها و استعداد‌های خود در انجام کار‌ها به‌ طور موفقیت‌آمیز اعتماد و باور دارد.

داشتن اعتماد به نفس بالا نقش اساسی در پیشرفت افراد دارد و روش‌های سخت‌گیرانه والدین منجر به کاهش اعتماد به نفس در فرزندانشان می‌شود، چرا که این موضوع باعث  نداشتن قدرت تصمیم‌گیری فرد می‌شود و او را در شرایط گوناگون به چالش می‌کشاند.

بهزاد قربانی روانشناس ، درباره تکنیک‌های افزایش اعتماد به نفس، اظهار داشت : بهترین عادت ذهنی برای افزایش اعتماد به‌ نفس، «تکرار روزانه موفقیت‌ها» است.

وی افزود: این فرآیند ساده که تنها دو دقیقه طول می‌کشد، شما را وادار می‌کند که به‌ جای تمرکز بر اشتباهات، بر روی چیزهای کوچکی که هر روز آن‌ها را با موفقیت انجام می‌دهید، تمرکز کنید. اگر احساس اطمینان به نفس ندارید، نگران نباشید. این کار مخرب به نظر می‌رسد، اما برای بهتر بودن، هم به اعتماد به‌ نفس و هم به تردید نیاز دارید.

علیشاهی عنوان کرد: اندکی شک و تردید به خود، شما را فروتن نگه می‌دارد و بدین‌ صورت متوجه می‌شوید که آیا درباره چیزی به یادگیری و تلاش بیشتری نیاز دارید یا نه.

وی با بیان اینکه تردید باعث می‌شود کارهایی که انجام می‌دهیم را زیر سؤال ببریم، در حالی که ذهن ما را برای پذیرش تغییر آماده می‌کند، افزود: تردید وادارمان می‌کند سخت‌تر و متفاوت‌تر کار کنیم؛ همچنین سبب می‌شود در برخورد با افرادی که با ما مخالفت می‌کنند، رویکرد مثبت‌تری داشته باشیم و همکاری‌ها را افزایش دهیم.

علیشاهی عنوان کرد: با خود مهربان و واقع‌گرا باشید؛ اینکه بدانید چه زمانی دارید رنج می‌کشید و بتوانید خود را آرام کنید و بگویید «فردا یک روز جدید است»، به پذیرش بهتر موقعیتتان کمک می‌کند؛ حتی اگر به هدف مطلوبتان نرسیده‌اید. اگر در حین ارتکاب اشتباه با خود مهربان باشید، علاوه بر افزایش اعتمادبه‌نفس، انگیزه و خویشتن‌داریتان را افزایش می‌دهد.

وی با بیان اینکه به شکست نام‌های دیگری مانند مانع، چالش یا تجربه و یادگیری می‌توان داد، خاطرنشان کرد: تغییر عنوان شکست به‌ سرعت سطح هورمون استرس در بدنتان را کاهش می‌دهد و تغییر تنها یک کلمه سبب ایجاد موجی از افکار و ایده‌ها برای حل موضوع می‌شود.

*تفاوت اعتمادبه نفس باعزت نفس

عزت نفس یعنی خودتان را چگونه می‌بینید و چه تصوری از خودتان دارید یا بهتر بگوییم؛ عزت نفس یعنی اینکه خودتان را چقدر دوست می‌دارید و چقدر به خودتان روی خوش نشان می‌دهید.

عزت نفس با اعتماد به نفس متفاوت است و افرادِ دارای اعتماد به نفس بالا لزوما از عزت نفس بالا برخوردار نیستند. عزت نفس یعنی اینکه ارزش خودتان را چگونه ارزیابی می‌کنید.

درواقع، عزت نفس، بنیانی احساسی محسوب می‌شود که تعیین‌کننده‌ تفکر منطقی، نوع احساسات و طرز رفتار هر شخص است، اما اعتماد بنفس به باور فردی در مورد انجام کاری خاص یا دستیابی به اهداف دلخواه اشاره دارد.

زهرا امام روانشناس و مشاور خانواده ، درباره عزت نفس و تأثیرات آن در زندگی فرد اظهار داشت: افرادی که عزت نفس پایینی دارند معمولا در دو بعد مشکل دارند، یکی در ارزیابی از خود و دیگری احساسی که فرد نسبت به خود دارد.

این روانشناس خاطرنشان کرد: ارزیابی فرد از خود یعنی شخص با ذهنش، خودش را قضاوت کند و احساسی که فرد نسبت به خود دارد به این معنا است، زمانی که خود را با دیگران مقایسه می‌کند، فکر می‌کند توانایی دیگران را ندارد و توانایی‌اش را دست کم می‌گیرد.

وی افزود: گاهی با افرادی مواجهه می‌شویم که عزت نفس پایینی دارند و به دنبال تأیید دیگران هستند، در حالی که اگر دیگران تأیید کنند حال خوبی دارند و از دیگران نسبت به عملکردشان سوال می‌پرسند که آیا کار من خوب است؟

امام گفت: این افراد همواره نسبت به عملکرد خود تردید دارند و تا از سوی دیگران تأیید نشوند حال خوبی ندارند، آن‌ها همچنین به دیگران تکیه می‌کنند و دوست دارند که دیگران پناهگاهی برایشان باشند.

این روانشناس تصریح کرد: اگر فرد مورد سوء استفاده قرار گیرد و انتظارات زیاد از او داشته باشند، عزت نفس کاهش می‌یابد. همچنین در زندگی شخصی و مشترک موفق نیستند و دارای اختلالات اضطرابی می‌شوند.

وی افزود: زمانی که فردی در زندگی شاهد مشکلات و اختلافات والدین خود است، در زندگی مشترک خود نیز محتاطانه رفتار می‌کند و احساس ناامنی دارد و بیش از حد کنترل گر می‌شود.

امام عنوان کرد: در زندگی مشترک اگر افراد عزت نفس پایین داشته باشند، فرزندانشان نیز از عزت نفس پایینی برخوردار خواهند شد.

این روانشناس با بیان اینکه عزت نفس پایین درمان می‌شود، افزود: افراد برای تقویت عزت نفس خود با مراجعه به مشاوره و دریافت تکنیک‌های مناسب از روانشناسان می‌توانند عزت نفس خود را افزایش دهند.

*تفاوت اعتمادبه نفس با خودبزرگ بینی

گاهی اوقات افراد با کوچک کردن دیگران سعی در بزرگ کردن خود دارند و اسمش را می‌گذارند اعتماد به نفس بالا. خودپسندی یا خود بزرگ بینی؛ یعنی، آدمی خود را به جهت کمالی که در خود می‌بیند بزرگ شمارد، خواه آن کمال در واقع وجود داشته باشد یا نه، منتها در اینجا دیگر پای غیر در میان نیست، برخلاف تکبر که خود را نسبت به دیگران بزرگ می‌بیند.

اعتماد به نفس؛ یعنی علاوه بر اینکه انسان خودش را مثبت ارزیابی می‌کند، به این باور هم رسیده که توان کافی برای انجام کارهایش دارد و می‌تواند از توانمندی‌های خود، به خوبی در جهت نیل به اهدافش استفاده کند.

یاسر مهدویان روانشناس و مشاور ، درباره تفاوت اعتماد به نفس بالا و خودبزرگ بینی، اظهار داشت: به جرأت می‌توان گفت زیربنای تمام موفقیت‌های انسان داشتن اعتماد به نفس خوب و بالاست، اما هستند انسان‌هایی که اعتماد به نفس کاذب دارند، خود را برتر از دیگران می‌بینند و برای شخصیت دیگران ارزشی قائل نیستند، این گونه افراد دچار خود بزرگ بینی شدند و بدون آن که خود بدانند، در مسیر تخریب زندگی و ارتباطات خود قرار گرفته‌اند.

این روانشناس در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه چه اتفاقی رخ می‌دهد که شخصی دچار خود بزرگ بینی می‌شود؟، گفت: اولین عامل به نوع تربیت افراد در کودکی بر می‌گردد، توجه زیاد و مخرب والدین در بعضی مواقع موجب تثبیت شخصیت خودبزرگ بینی در کودکان می‌شود و این امر در بزرگسالی می‌تواند برای وی دردسر ساز شود.

وی گفت: عامل دوم؛ همان طور که به دست آوردن موفقیت‌های کوچک باعث می‌شود یک شخص روز به روز اعتماد به نفس بیشتری کسب کند، اما گاهی شخص با خود فریبی به یک شخصیت خودبزرگ بین تبدیل می‌شود و تصور می‌کند که چون موفقیت‌هایی کسب کرده است، پس شخصیتی برتر نسبت به اطرافیان دارد، این تصور غلط باعث می‌شود که شخصیت و مهارت‌های دیگران را به حساب نیاورد و یا به سخره گیرد و خود را فردی همه چیز دان، در نظر گیرد.

مهدویان افزود: این قبیل افراد کم کم شروع می‌کنند به امر و نهی کردن دیگران، قضاوت کردن آن‌ها و به سخره گرفتن تلاش‌های دیگران. تمام این عکس العمل‌ها و تغییرات به صورت ناخود آگاه شکل می‌گیرند، چون باور غلطی در فرد شکل گرفته است. این افراد موفقیت‌های دیگران را نادیده می‌گیرند و زمانی که از موفقیت دیگران صحبتی می‌شود، تلاش می‌کنند به جنبه‌های منفی قضیه تمرکز کنند و نکاتی را پیدا کنند که بتوانند، آن موفقیت را بی ارزش جلوه دهند.

این روانشناس با بیان اینکه افراد خود بزرگ بین به مرور زمان دوستان صمیمی خود را از دست می‌دهند و ارتباطاتشان محدود می‌شود، خاطرنشان کرد: چراکه در هر جمعی که حضور پیدا می‌کنند، با رفتار و طرز برخورد خود حس بدی به جمع انتقال می‌دهند و این امر باعث می‌شود کم کم دیگران از آن‌ها فاصله بگیرند.

وی گفت: اما در مقابل شخصی که اعتماد به نفس خوب و کافی دارد، پیشرفت اطرافیان را صادقانه می‌ستاید، چون درک می‌کند که یک نفر برای پیشرفت کردن در هر جنبه از زندگی باید تلاشی مستمر و منظم داشته باشد. فردی که اعتماد به نفس مناسبی دارد، دیگران از بودن در کنار او لذت می‌برند، چون با انرژی مثبتی که دارد، حس آرامش و اعتماد به دیگران می‌دهد و ناخودآگاه رفتار‌هایی دارد که باعث ایجاد انگیزه در اطرافیان می‌شود.

مهدویان گفت:  باید تمام تلاش خود را کنیم تا روز به روز اعتماد به نفس بیشتری داشته باشیم، اما باید با خود صادق باشیم که مبادا اعتماد به نفس ما تبدیل به خودبزرگ بینی شود که در این صورت تیشه به ریشه تمام موفقیت‌ها و ارتباطات خود خواهیم زد.