چگونگی آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان از طریق بازی

بازی فعالیتی است که کودکان برای سرگرمی و تفریح در زمان فراغت خود انجام می دهند، همچنین می‌توان گفت بازی باعث شادی و لذت کودکان می‌شود، بازی هم می‌تواند فردی و هم به صورت گروهی انجام شود.

به گزارش گروه آموزش و پرورش آوای جامعه،  کودکان هنگام بازی کردن نیاز ها و احساسات خود را برطرف می‌کنند، همچنین هنگام بازی کردن متوجه اطراف خود می‌شوند و در واقع به کشف محیط اطراف خود می‌پردازند. کودکان از طریق بازی کردن روابط اجتماعی پیدا می‌کنند و همچنین می‌توان گفت بازی کردن در رشد روانی ، اخلاقی ، جسمی و حرکتی کودکان نقش بسیار زیادی دارد.

کودکان در بازی ، مفهوم گروهی بودن را حس می‌کنند و همچنین متوجه این می‌شوند که رفتار آن بر دیگران و رفتار دیگران بر آن‌ها می‌تواند مهم و تاثیر گذار باشد، همچنین کودکان هنگام بازی کردن می‌توانند پذیرش افراد در گروه را بدست آورند و درک می‌کنند چه توانایی‌هایی در گروه لازم است و همچنین به این موضوع که می‌توانند از توانایی‌های دیگران نیز استفاده کنند ، آگاه می‌شوند .

کودکان نمی‌توانند ابراز احساسات کنند و همچنین احساسات خود را پنهان می‌کنند زیرا آن‌ها هنوز توانایی تفکر ذهنی ندارند در نتیجه از طریق بازی کردن تفکرات خود را نشان می دهند . بازی فرصتی است که کودکان احساسات و تفکرات خود را بیان کنند، البته سرگرم هم شوند، همچنین می‌توان گفت کودکان از طریق بازی با بسیاری از ارزش های اخلاقی مانند درستی ، نادرستی ، خوبی ، بدی ، راستگویی و دروغ آشنا می‌شوند .

در کل می‌توان گفت بازی برای کودکان در حال رشد ، اهمیت زیادی دارد اما برخی والدین بازی را اتلاف وقت می دانند و از کودک می خواهند به فعالیت های دیگر بپردازد، این والدین کودکان خود را از موقعیت های یادگیری بسیاری که برای رشد شخصیت لازم است محروم می‌کنند، فعالیت هایی که کودک به عنوان بازی انجام می دهد در تربیت و پرورش نیروی بدنی و حواس وی تاثیر زیادی دارد برای مثال کودک می دود ، لی لی می‌کند ، طناب بازی می‌کند، در تمام این فعالیت ها عضلات و اندام های گوناگون به کار می روند و تقویت می‌شوند، همچنین در هنگام بازی نیروهای روحی و جسمی‌کودک مانند چالاکی ، حافظه ، دقت و نظم و ترتیب رشد می‌کند ، بازی انگیزه ای برای کسب تجارب اجتماعی است و وسیله ای برای بیان خود است.

کودک از طریق بازی بسیاری از مهارت و مفاهیم تربیتی را یاد می‌گیرد به همین دلیل یکی از نقش های بازی برای کودکان ، نقش آموزش و تربیت است .

* اهمیت اخلاقی بازی برای کودکان

کودک هنگام بازی کردن تفاوت رفتار های خوب از بد را متوجه می‌شود و به همین دلیل بازی می‌تواند مفاهیم و ارزش های اخلاقی را به کودکان منتقل می‌کند بنابرین بازی یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در تربیت اخلاقی کودک است . همانطور که می دانید کودکان در خانه و مدرسه نیز با ارزش های اخلاقی آشنا می‌شوند. کودک در خانه و مدرسه با ارزش های اخلاقی آشنا می‌شود اما فکر کردن و آشنایی با معیار های اخلاقی و تثبیت آن‌ها در خانه و مدرسه هرگز به اندازه بازی قوی نیست .

کودکان هنگام بازی کردن متوجه می‌شوند که اگر بخواهند در بازی فردی قابل قبول محسوب شوند باید راستگو ، درستکار ، باحقیقت ، با انصاف ، مسلط به خود و عادل باشد همچنین کودک می فهمد که خانواده در مقابل خطا و اشتباهات او صبور تر از هم بازی‌هایش هستند؛در نتیجه کودک یاد می‌گیرد اصول اخلاقی را هنگام بازی بیشتر رعایت کند تا نسبت به محیط خانه و مدرسه.

* اهمیت اجتماعی بازی برای کودکان

کودکان در هنگام بازی‌های گروهی ناچار هستند قواعد و نکات اجتماعی بازی را رعایت کنند ، همچنین در هنگام بازی گروهی مفاهیم اجتماعی مانند صبر و حوصله داشتن ، نوبت گرفتن ، اعتماد به نفس پیدا کردن ، احترام به حقوق دیگران ، پیروزی و شکست را یاد می‌گیرد در نتیجه باعث رشد جنبه‌های اجتماعی شخصیت کودک می‌شود .

کودک در مدرسه نوعی رفتار اجتماعی را یاد می‌گیرد اما در مدرسه کودکان بازی‌های آزادانه انجام نمی دهند به همین دلیل فرصت کودکان برای رشد جنبه‌های اجتماعی محدود است . به همین دلیل خانه یا مدرسه به ندرت مسیر کافی و مناسب برای ارضای کل برخوردها را به کودک می دهد در نتیجه این تمایلات در بازی آزادانه شکل می‌گیرند .

نقش های اجتماعی از طریق بازی‌های کودکان از ۶ تا ۱۲ سالگی آموخته می‌شوند و همچنین می‌توان گفت کودکان اغلب اولین بار از طریق بازی‌های گروهی به نیاز کودکان دیگر به بازی پی می‌برند .

آن‌ها به وسیله بازی یاد می‌گیرند که چگونه یکدیگر را قبول داشته باشند ، دسته جمعی بر گروه رقیب پیروز شوند و درباره قوانین بازی توافق کنند ، همچنین مفاهیم پیروزی ، شکست ، همکاری ، هم چشمی و برتری طلبی را یاد می‌گیرند و به رشد اجتماعی لازم می رسند .

* اهمیت آموزشی و تربیتی برای کودکان

در هنگام بازی‌های آموزشی کودکان به مفاهیم ذهنی جدیدی دست پیدا می‌کنند و مهارت های بیشتر و بهتری را کسب می‌کنند همچنین با رنگ های مختلف ، شکل های گوناگون و جهت های متفاوت آشنا می‌شوند و تجارب زیادی به دست می آورند .

بازی به کودک کمک می‌کند تا دنیایی را که در آن زندگی می‌کند را بشناسد ، بفهمد ، اداره کند و تفاوت بین واقعیت و تخیل را متوجه شود همچنین هنگام بازی کودک درباره خودش ، دیگران و رابطه اش با آن‌ها چیز یاد می‌گیرد، کودک میزان توانایی‌های خود را با دیگران مقایسه می‌کند و به این ترتیب به شناخت خود و توانایی‌های خود می رسد .

همچنین بازی به کودک فرصت می دهد توانایی‌های خود را آزمایش کند ، بدون آنکه مجبور باشد در هنگام مشکل تمام مسئولیت را بر عهده بگیرد . در سنین ۵-۶ سالگی ، روحیه خودخواهی و تجاوزکاری در کودک دیده می‌شود ، به همین علت لازم است کودک را از تمرین زیاد در این تجاوزکاری جلوگیری کنیم .

زمانی که کودک تنها بازی می‌کند ، آنچه که در فکر دارد و همچنین توانایی‌های خود را تکمیل می‌کند که این خود ارزش تربیتی دارد.

* اهمیت آموزشی برای کودکان

بازی‌های آموزشی وسیله ای مفید برای آموزش کودکان در سطوح رسمی و غیر رسمی است . هدف این بازی‌ها فقط سرگرم کردن کودک نیست بلکه این بازی‌ها باعث یادگیری سریع تر و بهتر می‌شوند همچنین بازی آموزشی بر برنامه ریزی و تفکر تاکید می‌کنند.

* اهمیت تربیتی بازی برای کودکان

از طریق بازی می‌توان بسیاری آموزش های تربیتی را به کودک نشان داد و شرایط احساسی ، عاطفی ، افکار و انگیزه‌های درونی کودک را متوجه شد همچنین بازی باعث رشد اجتماعی ، رشد جسمی ، رشد شناختی و تفکر می‌شود .

* فایده جسمانی بازی برای کودکان

مرحله شیرخوارگی ، بازی‌ها و اسباب بازی‌ها باعث می‌شوند که کودک در کاربرد دست و پای خود مهارت بیشتری به دست آورد و به رشد جسمانی خود کمک زیادی کند، در این مرحله فعالیت اعضا و جوارح همراه با بازی‌ها ، خیلی هماهنگ می‌شود و همچنین بازی به کودک فرصت می هد که توانایی‌های جسمانیش را در مقایسه با معیارهای خود و دیگران آزمایش کند .

کودکان سالم از نیروی زیادی برخوردارند که آن را در بازی مصرف می‌کنند ، اگر نیروی اضافی کودک مصرف نشود و به حالت سرکوب شده در جسم کودک ذخیره شود باعث خشم ، بد خلقی ، ناآرامی و پرخاشگری وی می‌شود.

فایده‌های جسمانی برای کودکان را می‌توان از طریق نرمش و ورزش نیز بدست آورد اما از آن جا که امکان دارد کودک با بی میلی و از روی اجبار به ورزش بپردازد، احتمال دارد کودک دچار تنش عاطفی شود و همچنین ارزشی برای وی نداشته باشد، در بعضی مواقع شاهد این موضوع خواهیم بود که کودکان با افزایش سن روی به بازی‌های کم تحرک ، فکری می آورند و همچنین از لذت بیشتری برخوردار می‌شوند.