سیروز کبدی یازدهمین دلیل شایع مرگ و میر در جهان

فوق تخصص بیماری های کبد و گوارش بالغان با اشاره به اینکه سیروز کبدی یازدهمین دلیل شایع مرگ و میر در جهان است، گفت: این بیماری سومین دلیل شایع مرگ در افراد ۴۵ تا ۶۴ سال است.

به گزارش مهر، بهزاد حاتمی، با اشاره به اینکه سیروز کبدی مرحله انتهایی بیماری پیشرفته کبدی و نتیجه التهاب و آسیب مزمن در کبد است، اظهار داشت: این بیماری بر اثر علل مختلف از قبیل هپاتیت ویروسیB و C کبد چرب، الکل، هپاتیت خود ایمنی، بیماری‌های مجاری صفراوی، بیماری‌های متابولیک ارثی از جمله بیماری ویلسون و هموکروماتوز ایجاد می‌شود که در آن ساختار طبیعی بافت کبد توسط بافت جوشگاهی یا اسکار جایگزین می‌شود.

وی افزود: سیروز کبدی بیماری شایعی در سراسر جهان است که با میزان بالای عوارض و مرگ و میر همراه است.

به گفته عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سالانه حدود دو میلیون مرگ ناشی از بیماری‌های کبدی در سراسر جهان گزارش می‌شود که یک میلیون آن ناشی از سیروز کبدی است.

وی با اشاره به اینکه شیوع سیروز کبدی و بیماری‌های مزمن کبدی در ایران در دو دهه گذشته به رغم پیشرفت‌های چشمگیر در بهبود شاخص‌های عمده بهداشتی افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: طبق آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۱۷ علت اصلی سیروز در ایران، کبد چرب بوده است و سیروز و سایر بیماری‌های مزمن کبدی حدود ۱.۵ درصد کل موارد مرگ و میر را تشکیل می‌دادند.

فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین دانشگاه تاکید کرد: امروزه با وجود واکسیناسیون هپاتیت B و دسترسی به داروهای خوراکی مؤثر و ایمن، هپاتیت B به صورت یک عفونت قابل پیشگیری و قابل کنترل در آمده است.

حاتمی عنوان کرد: هپاتیت C نیز با داروهای خوراکی مؤثر و کم عارضه که در دسترس همگانی قرار گرفته به طور کامل قابل درمان و ریشه کنی است، از این رو، سیروز کبدی ناشی از هپاتیت ویروسی جای خود را به کبد چرب داده که به موازات اپیدمی چاقی و سندرم متابولیک در جامعه، شیوع سیروز ناشی از کبد چرب به سرعت در حال افزایش است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه سیروز کبدی در مراحل ابتدایی ممکن است بدون علامت باشد و یا با علائم غیراختصاصی مانند بی اشتهایی، کاهش وزن، ضعف و بی حالی و خستگی خود را نشان دهد، تاکید کرد: با پیشرفت بیماری ممکن است علائم و نشانه‌های عدم جبران کبدی از قبیل زردی، خارش، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی، آسیت (اتساع شکم ناشی از تجمع آب در داخل حفره شکم)، تورم اندام‌های تحتانی، گیجی، اختلال خواب و اختلال هوشیاری تظاهر پیدا کنند.

وی اظهار داشت : به علاوه، بیماران سیروزی به ویژه در مراحل پیشرفته ممکن است دچار کرامپ های عضلانی دردناک شوند.

به گفته فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین، سیروز کبدی می‌تواند باعث فقدان قاعدگی یا اختلالات قاعدگی در زنان و کاهش میل جنسی و یا ناباروری در مردان شود.

حاتمی با تاکید بر این موضوع که درمان سیروز کبدی شامل دو بخش است، خاطرنشان کرد: درمان دلیل زمینه‌ای به این شکل که بیماران مبتلا به سیروز الکلی باید از مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنند، بیماران مبتلا به سیروز کبدی در زمینه هپاتیت B یا C باید داروهای اختصاصی این عفونت‌ها را تحت نظر پزشک مصرف کرده و مبتلایان به هپاتیت خودایمنی نیز باید داروهای مربوطه را که توسط پزشک تجویز شده به طور مرتب استفاده کنند.

پیشگیری یا درمان عوارض سیروز کبدی موضوع دیگری بود که حاتمی به آن پرداخت و افزود: از شایع‌ترین عارضه‌های سیروز کبدی می‌توان به آسیت (تجمع آب در فضای شکم)، ایجاد واریس (وریدهای برجسته) در مری یا معده و خونریزی ناشی از پارگی آنها و اختلال هوشیاری اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه برای پیشگیری و درمان آسیت، بیماران باید مقدار نمک مصرفی خود را کاهش دهند و به طور منظم داروهایی را که توسط پزشک برای این منظور تجویز می‌شود مصرف کنند، گفت: این داروها باعث دفع آب شکم از طریق ادرار می‌شوند.

حاتمی اظهار داشت : برای پیشگیری از خونریزی واریسی باید داروهایی که برای این منظور تجویز می‌شود استفاده کنید، گاهی برای پیشگیری از خونریزی واریسی نیاز به انجام اندوسکوپی و بستن واریس‌های مری نیز وجود دارد که به این عمل باندگذاری یا بستن واریس اطلاق می‌شود.

پیشگیری از اختلال خواب یکی دیگر از مواردی بود که عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به آن اشاره کرد و افزود: برای پیشگیری از اختلال خواب و اختلال هوشیاری ناشی از سیروز کبدی و درمان آن می‌توانند شربت لاکتولوز (که باعث شل شدن و دفع آسان مدفوع می‌شود) مصرف کنند، همچنین ممکن است داروهایی توسط پزشک برای درمان این عارضه تجویز شود.

وی با اشاره به اینکه برخی بیماران که دچار سیروز شدید و عوارض آن شده اند برای درمان نیاز به پیوند کبد خواهند داشت، افزود: زمان مناسب برای پیوند کبد به طور معمول توسط پزشک معالج بیماری کبدی تعیین می‌شود، باید توجه داشت که در مراحل ابتدایی، درمان اختصاصی علت بیماری کبدی ممکن است باعث بهبود و حتی برگشت سیروز شود اما در مراحل پیشرفته انتهایی تنها درمان قطعی پیوند کبد خواهد بود.

فوق تخصص بیماری‌های کبد و گوارش بالغین تاکید کرد: برای پیشگیری از آسیب بیشتر کبد در بیماران مبتلا به سیروز توصیه می‌شود که این بیماران صرف نظر از علت سیروز، یعنی اینکه سیروز کبدی چه ناشی از الکل باشد و چه ناشی از علل دیگر، از مصرف مشروبات الکلی جدا اجتناب کنند و پیش از مصرف هرگونه دارو از جمله داروهای مسکن، ویتامین‌ها، مکمل‌ها و داروهای گیاهی با پزشک خود مشورت کنند.

وی درباره افرادی که از قبل در برابر بیماری ایمن نشده باشند گفت: در صورتی که پیش از این ایمن نشده باشید، واکسیناسیون هپاتیت B و A الزامی است، همچنین در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B تزریق واکسن هپاتیت B بی فایده است و توصیه نمی‌شود.