رهایی از افسردگی فصلی با چند راهکار طلایی
اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی فصلی به مواردی از افسردگی اطلاق می‌شود که در فصل‌هایی از سال که طول روز در آن‌ها کوتاه‌تر می‌شود، بروز پیدا می‌کند.
رییس مرکز روانپزشکی رازی به بیان ۵ راهکار طلایی برای رهایی از افسردگی فصلی پرداخت.
به گزارش میزان، رضا دانشمند درباره دلایل بروز افسردگی فصلی گفت: اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی فصلی به مواردی از افسردگی اطلاق می‌شود که در فصل‌هایی از سال که طول روز در آن‌ها کوتاه‌تر می‌شود، بروز پیدا می‌کند و ویژگی مهم آن این است که فرد در بقیه فصول سال خلق عادی و مشکل خاصی را احساس نمی‌کند.
وی ضمن اشاره به اینکه در کشور‌هایی که در نیمکره شمالی قرار دارند از جمله کشور ما در فصول پاییز و زمستان روز کوتاه می‌شود، عنوان کرد: دلایل گوناگون برای بروز این عارضه وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به عدم ترشح منظم هورمون‌های مغزی که تحت تاثیر نور آفتاب قرار دارند، نظیر هورمون ملاتونین اشاره کرد. البته تنها دلیل بروز افسردگی فصلی عدم ترشح منظم این هورمون نیست، اما این موضوع در باره بروز این نوع افسردگی مطرح است.
این روانپزشک با بیان اینکه یکسری نظریه‌های قدیمی درباره بروز این نوع افسردگی وجود دارند که ار جمله آن‌ها می‌توان تاثیر تغییرات آب و هوایی در بروز افسردگی و شدت گرفتن افسردگی در روز‌هایی خاصی از ماه را نام برد که البته هیچکدام از آن‌ها از نظر علمی تایید شده نیستند، افزود: آنچه مورد تایید است و مشاهده می‌شود بروز افسردگی در فصولی است که هوا زودتر تاریک می‌شود و چنین افسردگی‌هایی به طور معمول با اضطراب بیشتری نسبت به افسردگی‌های دیگر همراه هستند و این بیماران نگرانی‌های و دل‌مشغولی‌های فراوان‌تری دارند.
این پزشک متخصص با اشاره به اینکه این بیماران ممکن است در طول روز نوسات خلقی را تجربه کنند و صبح‌ها که از خواب بلند می‌شوند علائمشان یک مقدار شدیدتر شود و هر چه به سمت عصر نزدیک‌تر می‌شوند علائمشان با شدت و ضعف همراه باشد، اظهار داشت: تغییرات خلقی این بیماران در تمام طول روز یکسان نیست و ممکن است با تغییراتی همراه باشد و همچنین احتمال دارد این بیماران در با تغییراتی در اشتها و ریتم خوابشان مواجه شوند که تغییرات ریتم خواب تا حدودی با اختلالات هورمون‌های مغزی قابل توجیه است.
رییس مرکز روانپزشکی رازی ضمن بیان اینکه به طور عام افسرد‌های فصلی شایع‌تر از سایر افسردگی‌ها نیستند و به طور کلی می‌توانیم بگوییم که چندان اختلال شایعی محسوب نمی‌شوند، خاطرنشان کرد: در این نوع اختلال افراد تغییرات خلقی را احساس می‌کنند، هر چند این تغییرات نشانه‌های کامل یک افسردگی را نداشته باشد، اما شاید خود اشخاص شاهد این موضوع باشند که خلق و خویشان نسبت به ماه‌های دیگر کمی عوض شده و احساس غمگینی و اضطراب آن‌ها افزایش یافته است.
وی عنوان کرد: یکی از توصیه‌های ما برای کاهش عوارض افسردگی‌های فصلی جدای از تشخیص و درمان‌های تخصصی که توسط پزشک انجام می شود، منظم کردن ریتم خواب و استفاده کافی از نور است و از این رو بهتر است تا جایی که امکان دارد افراد در ساعات روز بیدار باشند و از نور طبیعی بهره ببرند و حتی توصیه می‌شود در ساعات شب هم چندان در محیط‌های تاریک و کم نور حضور نداشته باشند و محل کار و محل زندگیشان به اندازه کافی نور داشته باشد.
این متخصص اعصاب و روان ضمن اشاره به اینکه در کنار درمان دارویی آنچه اهمیت بیشتری دارد، رعایت ریتم خواب و نظم دادن به آن است، افزود: افراد باید در این فصل در ساعات مشخصی بخوابند و بیدار شوند و تا جایی که ممکن است ساعات خوابشان را به سمت ساعات تارکی هدایت کنند که البته این توصیهای برای همه است، اما برای تعدادی از افراد از جمله آن‌هایی که دچار افسردگی فصلی هستند، ضرورت بیشتری دارد.
رییس مرکز روانپزشکی رازی گفت: مغز ما به طور طبیعی و در مسیر تکامل خودش را به گونه‌ای تطبیق داده که از ساعات اولیه غروب آفتاب تا ساعات اولیه طلوع آفتاب در خواب باشد و مغز طی هزاران اینگونه رشد پیدا کرده است، البته با توجه به سبک زندکی جدید نمی‌توانیم انتظار چنین موضوعی را داشته باشیم، اما حداقل این امر امکان پذیر است که بخش عمده‌ای از ساعات خواب در زمان تاریکی و شب باشد.
وی با بیان اینکه تنظیم ساعت خواب کار دشواری است و راهکار عملی ما برای انجام این کار این است که ساعات بیداری تنظیم شود، خاطرنشان کرد: همه افراد به ویژه آن‌هایی که دچار اختلال عاطفی فصلی هستند باید ساعت بیداریشان را تنظیم کنند و هر روز فارغ از اینکه آن روز تعطیل است و یا فرد کار بسیاری دارد، سر ساعت مشخصی از رخت خواب بیرون بیایند و این ساعت مشخص نباید با ساعتی که فرد در حال حاضر به آن عادت دارد، تفاوت چندانی داشته باشد و برای مثال اگر فردی عادت دارد ساعت ۱۱ از خواب بلند شود، می‌تواند آن را به ساعت ۱۰ و نیم تغییر دهد و باید مغز را به نیم ساعت زودتر بلند شدن عادت دهیم و در آن صورت به خوابیدن زودتر هم عادت می‌کند.
دانشمند در پاسخ به این پرسش که وضعیت شیوع افسردی فصلی در ایران چگونه است؟، گفت: شیوع این نوع افسردگی در کشور ما تفاوت چندانی با سایر کشور‌ها ندارد.