آشنایی با بیماری‌های انتقالی از آب و غذا
نابر اعلام وزارت بهداشت، در کشور ما نیز بر اساس اطلاعات به دست آمده از اجرای نظام مراقبت بیماری‌های انتقالی از آب و غذا، در چند سال گذشته سالانه بیش از ۴ هزار مورد طغیان بیماری‌های انتقالی از آب و غذا گزارش شده است.
۳۲ بیماری انتقالی از غذا بیماری‌هایی هستند که از خوردن غذا و یا نوشیدنی‌های آلوده ناشی می‌شوند، درباره عوامل به وجود آورنده بیماری‌های انتقالی از آب و غذا می‌توان گفت بیش از ۲۵۰ عامل بیماری‌زای گوناگون با طغیان‌های بیماری‌های انتقال یافته از غذا مرتبط هستند.
به گزارش ایسنا، عفونت‌های انتقال یافته از غذا بیشتر به دلیل باکتری‌ها، سموم باکتریایی، ویروس‌ها و انگل‌ها ایجاد می شوند که جزئیات آن به شرح زیر است:
* باکتری‌ها
عوامل باکتریایی گوناگون ایجاد بیماری می‌کنند. باکتری‌ها به طور طبیعی در محیط یافت می‌شوند و در محیط زنده مانده و تکثیر می‌شوند، همچنین در بدن میزبان و در غذا نیز می‌توانند تکثیر پیدا کنند. برای مثال باکتری سالمونلا موجب عفونت غذایی می‌شود.
*سموم
سمومی هستند که بیشتر توسط باکتری‌ها تولید و آزاد می‌شوند، گرچه سموم ناشی از گیاهان، حیوانات، قارچ‌ها و سموم شیمیایی نیز می‌توانند مسمومیت غذایی بدهند.
*ویروس‌ها
ارگانیسم‌های کوچکی هستند که تنها در داخل سلول زنده تکثیر پیدا می‌کنند. ویروس‌هایی که غذا را آلوده می‌کنند در انسان ایجاد عفونت انتقالی از غذا می‌کنند، ویروس هپاتیت A و نورویروس یا نورواک ویروس از شایع ترین عوامل ویروسی شناخته شده در این گروه هستند.
*انگل‌ها:
ارگانیسم‌های تک سلولی یا چند سلولی هستند که در بدن میزبان تکثیر پیدا می‌کنند و در غذا نمی‌توانند تکثیر یابند، انگل‌ها می‌توانند تشکیل کیست دهند و در محیط بمانند، وقتی که کیست‌ها غذا یا آب را آلوده کنند و خورده شوند در بدن میزبان تکثیر می‌یابند و ایجاد عفونت غذایی می کنند.
روش انتقال و عمده‌ترین علائم بیماری‌های انتقالی از آب و غذا
راه انتقال بیماری‌های انتقالی از آب و غذا در تمام موارد گوارشی و اغلب به صورت مدفوعی _ دهانی است، علائم و نشانه‌های بالینی در اغلب بیماری‌های انتقالی از غذا شامل اسهال، تهوع، استفراغ و دردهای شکمی است، این نشانه‌ها به طور متوسط در مدت ۴۸-۲۴ ساعت پس از عفونت ظاهر شده و برای یک تا دو روز ادامه می‌یابد.
*طغیان بیماری
برای تعریف طغیان ناشی از یک بیماری انتقالی از آب و غذا تعاریف مختلفی وجود دارد، مهمترین تعریف رایج در این مورد که در نظام مراقبت نیز به کار برده می‌شود به این شرح است: «اگر دو نفر یا بیشتر از یک غذا یا آشامیدنی مشترک استفاده کرده و علائم بالینی مشترکی داشته باشند، طغیان بیماری انتقالی از غذا اتفاق افتاده است.»
*اهمیت و اپیدمیولوژی
افزایش مسافرت‌ها، افزایش مصرف غذا در بیرون از منزل، استفاده از غذاهای آماده طبخ منجر به افزایش شیوع این بیماری‌ها در دنیا شده و بیماری‌های انتقالی از غذا را به یک مشکل بهداشتی جهانی و بین المللی تبدیل کرده است. همچنین در سال‌های اخیر طغیان بیماری‌های انتقالی از غذا در جهان نیز به دلایل متعددی از جمله افزایش تجارت مواد غذایی با کشورهای دیگر، گسترش گردشگری، تغییر در عادات غذایی و افزایش مصرف محصولات دریایی از یک طرف و همچنین دسترسی نداشتن کافی به غذا در نتیجه فقر، خشکسالی، سیل، قحطی و وقوع حوادث و بلایا که سلامت غذای مصرفی مردم را تهدید کرده است رو به گسترش بوده و منجر به افزایش بروز عفونت‌ها و مسمومیت‌های انتقالی از غذا در جهان شده است.
بر اساس تخمین سازمان جهانی بهداشت سالانه حدود ۶۰۰ میلیون نفر (یا تقریبا ۱ نفر به ازای هر ۱۰ نفر ) در اثر خوردن غذای آلوده بیمار می شوند. درکشورهای صنعتی هر سال بیشتر از ۳۰ درصد مردم به بیماری های انتقالی از غذا مبتلا می‌شوند و سالیانه ۲۰ نفر به ازای هر یک میلیون نفر جان خود را به دلیل این بیماری‌ها از دست می‌دهند.
بر اساس گزارش مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها در آمریکا، سالانه تقریبا یک نفر به ازای هر ۶ نفر جمعیت (یا حدود ۴۸ میلیون نفر ) به بیماری‌های انتقالی از غذا مبتلا شده، ۱۲۸۰۰۰ نفر بستری شده و حدود ۳۰۰۰ مورد مرگ اتفاق می‌افتد، هزینه‌های صرف شده برای کنترل این طغیان‌ها بیش از ۳۵ بیلیون دلار تخمین زده شده است. همچنین در دنیا سالیانه حدود ۱.۸ میلیون مرگ ناشی از اسهال اتفاق می‌افتد که این اسهال ها بیشتر به دلیل بیماری‌های انتقالی از آب و غذا است.
بنابر اعلام وزارت بهداشت، در کشور ما نیز بر اساس اطلاعات به دست آمده از اجرای نظام مراقبت بیماری‌های انتقالی از آب و غذا، در چند سال گذشته سالانه بیش از ۴ هزار مورد طغیان بیماری‌های انتقالی از آب و غذا گزارش شده است، بررسی این طغیان‌ها نشان می‌دهد که سالانه در حدود ۲۲ هزار نفر دچار علائم بالینی شده ، ۳ هزار نفر بستری و حدود ۴۰ مورد مرگ اتفاق افتاده است.
در بیش از ۵۰ درصد موارد طغیان‌های گزارش شده به دنبال مصرف غذا بوده است. این طغیان‌ها در مناطق شهری و روستایی با نسبت تقریبا مساوی اتفاق افتاده و همچنین مبتلایان از همه گروه‌های سنی بوده‌اند.