چگونگی فعالیت مراکز «مثبت زندگی» سازمان بهزیستی
قرار است کارشناسان این مراکز به صورت فعال در محله و خانواده به دنبال هدف مشترکی با ساکنان باشند و آن شناسایی مشکلات و برنامه‌ریزی برای رفع آن مشکل و ارتقاء وضعیت باشند.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی با بیان اینکه آغاز بکارِ مراکزِ مثبت زندگی می‌تواند تعریف کامل‌تری از سلامت اجتماعی ایجاد کند، گفت: مثبت زندگی در مردم مطالبه‌گری را همراه مسئولیت‌پذیری اجتماعی ایجاد و ارتباطات محلی را تقویت می‌کند، قیمت خدمات را برای خدمت‌گیرنده و دولت، کاهش و از موازی‌کاری بخش‌های داخلی سازمان، جلوگیری خواهد کرد؛ همچنین نیروی انسانی سازمان را از تصدی‌گری به سمت برنامه‌ریزی و نظارت سوق می‌دهد و کمبود نیروی انسانی را تا حدی جبران می‌کند.
به گزارش گروه رفاه و خدمات اجتماعی آوای جامعه، «فاطمه رضوان‌مدنی» رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در تبیین و تشریح راه‌اندازی مراکز خدمات بهزیستی مثبت زندگی بر ضرورت ایجاد این مراکز تاکید کرد و گفت: در یک برنامه‌ریزی خوب، هر خدمت باید در دسترس، قابل خرید، قابل استفاده و قابل پذیرش باشد.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیانِ اینکه لازم است نظام ارائه خدمات به نحوی باشد که بتواند آن خدمات را به صورت فراگیر، جامع، مبتنی بر نیاز و پایدار، در اختیار جامعه قرار دهد، افزود: بدیهی است که بهره‌برداری از هر نوع خدمتی نیازمند آشنایی خدمت‌گیرندگان و راحتی آنها برای استفاده است.
وی، عنوان کرد: در ساختارهای موازی و مستقل در نظام رفاهی کشور، دو موردِ سطح‌بندی خدمات و دسترسی و فراهمی در نظر گرفته نشده‌اند، شرایطی که می‌تواند به محرومیت از خدمات و افزایش هزینه برای یک خدمت، منجر شود؛ لذا بهزیستی با توجه به مسئولیت قانونی قبلی و تولی‌گری سلامت اجتماعی، در قانون دائم احکام توسعه، لازم داشت تا بازبینی مناسبی در شیوه طراحی و ارائه خدمات خود داشته باشد.
به گفته رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، فرآیند ارائه خدمات به فرد یا خانواده به این صورت است که ساکنان یک حوزه دسترسی (منطقه) به مراکز، مراجعه می‌کنند (یا کارشناسان نزد آنان می‌روند)، خدمت نهایی را دریافت می‌کنند یا از طریق نظام ارجاع به سطوح بالاتر می‌روند و پس از دریافت خدمت برای پیگیری و تکمیل درازمدت، به مراکز خدمات بهزیستی مثبت زندگی بازگردانده می‌شوند.
رضوان مدنی در بیان راهبردهای اصلی در راه‌اندازی مراکز خدمات بهزیستیِ مثبت زندگی، تصریح کرد: یکی از راهبردها ایجاد شبکه گسترده‌ی محلی است که با کاهش فاصله و کم کردن از بروکراسی، امکان استفاده و در دسترس بودن بهزیستی را در نزدیکترین فاصله، فراهم کرده که بخشی از هزینه‌ی خدمت‌گیرنده را کاهش داده و امکان پیگیری را فراهم می‌کند.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیادِ سازمان بهزیستی کشور، فراهم کردن رویکرد محله‌محوری را راهبرد دوم دانست و گفت: براساس این راهبرد، نیازها و داشته‌های محلی به خوبی شناسایی شده و مبتنی بر آن برنامه‌های ارایه خدمات به فرد، خانواده و اصلاحات محیطی فراهم می‌شود. برای این رویکرد، تسهیلگری ابزار اجرایی مهمی است که جزو وظایف این مراکز قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: راهبرد سوم، توجه به خانواده و تمامی اعضای آن است؛ با نگاه سلامت مثبت به افراد، هر یک از آنان برای بهبود کیفیت زندگی خود نیازهایی دارند که محدود به نیازهای افراد دارای مشکلات شناخته شده مثل معلولیت یا اعتیاد نیست، نیاز به خدمات پیشگیرانه، آموزش‌های لازم برای داشتن زندگی سالم‌تر و مولد، از این دست نیازهاست.
رضوان‌مدنی با بیانِ اینکه وظایف کارشناسان مراکز مثبت زندگی طراحی«برنامه اقدام» برای اعضای خانواده هم به صورت جمعی و هم به صورت فردی است، اظهار داشت: هر یک از افراد برنامه تک‌دوزی شده‌ای ویژه خود را خواهند داشت. این امر احساس کفایت و کرامت افراد را بالا خواهد برد و به ایجاد فرصت‌های ارتقایی و پیشگیرانه کمک می‌کند.
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور راهبرد چهارم را اقدام فعال معرفی کرد و گفت: قرار است کارشناسان این مراکز به صورت فعال در محله و خانواده به دنبال هدف مشترکی با ساکنان باشند و آن شناسایی مشکلات و برنامه‌ریزی برای رفع آن مشکل و ارتقاء وضعیت باشند.
پس رویکرد منفعل به رویکرد فعال تبدیل می‌شود که این تغییر می‌تواند عامل مهمی برای شناسایی مشکلاتی باشد که در نهان برای مردم، رنج‌آفرین بوده، ظرفیت‌های آنان را تباه می‌سازد و در درازمدت آسیب جدی به کشور وارد می‌کند.
وی ایجاد الزام مراکز به ارائه خدمت توسط گروه کارشناسی را یکی دیگر از راهبردهای راه‌اندازی مراکز مثبت زندگی و گفت: این امر می‌تواند بهبود خدمات را به دنبال داشته باشد و آخرین راهبرد، ابتناء اقدامات بر فناوری اطلاعات است که ضمن سهولت دسترسی به خدمات، منابعی دانشی برای برنامه‌ریزی در حوزه رفاه با مفهوم گسترده خود که شامل سلامت، آموزش و مسکن نیز می‌شود، را فراهم می‌سازد.
رضوان‌مدنی با بیان اینکه آغاز بکار مراکز مثبت زندگی می‌تواند تعریف کامل‌تری از سلامت اجتماعی ایجاد کند، گفت: مثبت زندگی در مردم مطالبه‌گری را همراه مسئولیت‌پذیری اجتماعی ایجاد و ارتباطات محلی را تقویت می‌کند، قیمت خدمات را برای خدمت‌گیرنده و دولت کاهش و از موازی‌کاری بخش‌های داخلی سازمان جلوگیری خواهد کرد؛ همچنین نیروی انسانی سازمان را از تصدی‌گری به سمت برنامه‌ریزی و نظارت سوق می‌دهد و کمبود نیروی انسانی را تا حدی جبران می‌کند.