شرایط آموزش عادلانه نیست

معاون آموزش ابتدایی گفت: در شرایط عادلانه همه دانش آموزان به یک اندازه فرصت رشد داشته باشند.ولی در عمل کدرشته های خوب کنکور در اختیار دانش آموزان و خانواده های مناطق برخوردارتر قرار می گیرد.

رضوان حکیم زاده در برنامه تلویزیونی پرسشگر که با موضوع «چالش های تحقق عدالت آموزشی» شامگاه گذشته روی آنتن شبکه آموزش سیما رفت با اشاره به مفهوم عدالت آموزشی اظهار کرد: عدالت آموزشی یعنی همه کودکان امکان رفتن به مدرسه را داشته باشند. معنای کیفی عدالت آموزشی نیز یعنی فرصت برابر برای یاد گرفتن. آیا همه آنها که امکان رفتن به مدرسه را پیدا می کنند، می توانند فرصت های برابر برای یادگیری داشته باشند؟

وی افزود: عدالت آموزشی می تواند زمینه ساز عدالت اجتماعی باشد. اکثر رتبه های برتر کنکور هم شرایط اقتصادی و هم اجتماعی برتر داشتند که بیانگر تفاوت در دسترسی به فرصت های برابر است. البته باید همه جوانب را درنظر بگیریم. ما پیشرفت های خوبی در زمینه عدالت آموزشی داشتیم اما هنوز در بخش هایی نیازمند بهبود اوضاع هستیم. یکی از دستاوردهای خوب پوشش تحصیلی ۹۸.۱۳ درصدی در دوره ابتدایی است.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه وقتی همه دانش آموزان به مدرسه می روند یعنی همه حق موفقیت دارند، گفت: اگر این اصل را به عنوان هدف نظام آموزشی بپذیریم شرایط باید به گونه ای باشد که همه دانش آموزان به یک اندازه فرصت رشد داشته باشند. ولی در عمل این اتفاق نمی افتد و کدرشته های خوب کنکور در اختیار دانش آموزان و خانواده های مناطق برخوردارتر قرار می گیرد.

حکیم زاده ادامه داد: ریشه این موضوع به دوران کودکی و یادگیری اولیه برمی گردد. فرصت برخورداری از آموزش های پیش دبستانی یکی از شاخص های مهم است و ما دستاورد خوبی در این زمینه داریم. اکنون نرخ پوشش پیش دبستانی ۷۴ درصد است و اتفاقا نکته جالب توجه آنکه مناطق کمتر برخوردار پوشش بهتری دارند چون چند سالی است که ردیف اعتباری ویژه پیش دبستانی مناطق دوزبانه در بودجه های سالانه دیده می شود. در عین حال که میانگین کشوری پوشش پیش دبستانی ۷۴ درصد است در استان هایی چون خوزستان ۱۰۰ درصد، در برخی چون ایلام ۹۰ درصد است. در واقع در استان های کمتر برخوردار وضعیت پوشش ما بسیار خوب است.

وی با اشاره به عوامل موثر یادگیری در دوره ابتدایی گفت: عوامل درون مدرسه ای و برون مدرسه ای موثر بر یادگیری وجود دارند. معلم، کیفیت همسالان در کلاس درس، تراکم جمعیت کلاسی، فضا، امکانات و دسترسی به منابع یادگیری از جمله عوامل درون مدرسه ای تعیین کننده کیفیت یادگیری دانش آموزان هستند.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با طرح این پرسش که آیا همه ۹۸ درصد دانش آموزان ما به یک اندازه می توانند یاد بگیرند؟ گفت: آیا سیاست های ما در جهت تحقق عدالت آموزشی است یا خیر؟ آیا بهترین و باتجربه ترین معلمان را به مناطق محروم می فرستیم؟ متاسفانه جواب ما به این پرسش منفی است.

حکیم زاده افزود: رویه غلطی شکل گرفته مبنی بر اینکه هرچقدر معلمان باتجربه تر می شوند در مناطق بهتری به کار گرفته می شوند. هرچه قدر ارتفاع ثروت در شهر بیشتر می شود معلمان با تجربه تر به مناطق بهتر می روند. انگیزه ای فراهم نمی کنیم که معلم باتجربه به مناطق محروم برود.

وی با بیان اینکه در گذشته دانشسرای مخصوص عشایر داشیم که حذف شده است، گفت: تقاضا و درخواست هایی داشته ایم و قول هایی هم داده و پیگیری هایی انجام شده تا بتوانیم معلم با کیفیت عشایر از طریق دانشسرا جذب کنیم. اگر سرباز معلم به کلاس مناطق محروم برود که تجربه ندارد به کیفیت یادگیری آن دانش آموزان لطمه می خورد.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش افزود: عامل دیگر کیفیت همکلاسی ها است. اینکه دانش آموزان باهوشتر و باانگیزه تر در کلاس باشند بر یادگیری تاثیر می گذارد. اما سیاست ما این است که انواع مختلفی از مدارس را ایجاد کردیم و به بهانه های مختلف دانش آموزان با انگیزه را به بهانه فراهم کردن شرایط بهتر از مابقی دانش آموزان جدا می کنیم.

حکیم زاده افزود: یکسری دانش آموزان به مدارس تیزهوشان می روند. یکسری را با آزمون به نمونه دولتی میفرستیم. جالب اینکه قرار بوده مدارس نمونه دولتی در مناطق محروم باشد ولی عجیب است که چطور از مناطق شهری سردرآورده اند. در مدارس شاهد هم جداسازی می کنیم و اشخاص دارای شرایط خاص وارد این مدارس می شوند. جداسازی بر اساس طبقه اجتماعی اقتصادی هم رخ می دهد و بخشی هم به مدارس غیردولتی می روند. در هیئت امنایی ها هم خانواده ها بسته به اینکه چقدر امکان مشارکت در تامین هزینه مدرسه دارند فرزندشان را ثبت نام می کنند تا شرایط بهتر یادگیری فراهم شود.

وی ادامه داد: رویه از گذشته ها بر این بوده که دوره ابتدایی در مرکز توجه نبوده است. هرچند در سند تحول بنیادین تاکید شده که اولویت باید در دوره ابتدایی باشد. یکی از راهکارهای کمک به کیفیت بهتر یادگیری، یکپارچه سازی مدارس است و در سندتحول بنیادین هم به این موضوع توجه شده است. البته صحبت بر سر این نیست که انواع مدارس خاص اشکال دارند بلکه از آن سو معنایش دور شدن ۸۰ درصد دانش آموزان مدارس دوتی از عدالت آموزشی است. وگرنه مدارس خاص دستاوردهای خوبی دارند اما اگر نگاه فراگیر داشته باشیم همان کاری را می کنیم که شهید رجایی کرد و مدارس را یکپارچه کرد.

وی درباره تراکم جمعیت دانش آموزی در دوره ابتدایی نیز گفت: طبق مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، تراکم کلاسی نباید بالای ۲۶ نفر در دوره ابتدایی باشد. نرخ مطلوب هم ۲۰ تا ۲۲ نفر است. این در حالی است که حدود ۶۲ درصد کلاس ها تراکم بالای ۲۶ نفر دارند. ۴۸.۲ درصد کلاس ها ۲۶ تا ۳۵ دانش آموز، ۱۲.۱ درصد کلاس ها ۳۶ تا ۴۰ دانش آموز، ۱.۷ درصد کلاس ها بالای ۴۱ دانش آموز دارند. آخرین آمار نشان می دهد ۳۰۲۲ کلاس درس بالای ۴۱ نفره داریم. این اتفاق در مدارس خاص رخ نمی دهد و در مدارس دولتی رخ می دهد. چند سال دیگر کدرشته های خوب کنکور نیز از دسترس طبقه متوسط خارج خواهد شد.